Đường dây nóng: 0237 3721150

Lễ hội Cầu Ngư - Nét văn hoá đặc trưng của cư dân vùng biển

Lễ hội Cầu ngư là hoạt động văn hóa tín ngưỡng gắn liền với các cộng đồng dân cư vùng biển. Lễ hội cầu ngư được xem là lễ trọng lớn nhất trong năm, cầu cho quốc thái, dân an, trời yên biển lặng, cầu cho ngư dân đi biển được mùa bội thu. Đây còn là một nét đẹp văn hóa địa phương, thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn, tri ân các thế hệ tiền nhân đã góp phần xây dựng nghề biển.

Minh Quyên - Thanh Thư - Xuân Quang

07/07/2023 18:29

Với 102 km bờ biển trải dài từ Nga Sơn đến Nghi Sơn, có lẽ không quá khi nói Thanh Hóa có cả một dải đất mang đặc trưng xứ biển. Biển, với những tính chất rất đặc biệt, đã góp phần hình thành nên tính cách con người, cùng phương thức sinh hoạt, cách thức mưu sinh mang nhiều nét riêng, không thể trộn lẫn. Đặc biệt hơn, sự bao bọc, chở che của biển cũng đem tới những làng chài bao đời cắm chân trên triền cát nóng giãy, hay những vùng đất bị bao quanh giữa vô vàn con sóng bạc đầu những nét đẹp văn hóa đặc trưng, riêng biệt…

Lễ hội Cầu Ngư - Nét văn hoá đặc trưng của cư dân vùng biển - Ảnh 2.

Hơn nửa thế kỷ hình thành và phát triển làng Diêm Phố, nay là xã Ngư Lộc, huyện Hậu Lộc (Thanh Hóa) cũng là chừng ấy năm người dân nơi đây ra khơi, bám biển để mưu sinh. Với quan niệm cá voi là "chúa tể" của biển cả, người dân xã Ngư Lộc đã lập đền thờ ngư Ông để tỏ lòng thành kính, song song đó là lễ hội cầu ngư được tổ chức hàng năm để cầu cho mưa thuận, gió hòa, trời yên bể lặng. 

Lễ hội Cầu Ngư - Nét văn hoá đặc trưng của cư dân vùng biển - Ảnh 3.

Trải qua nhiều năm, lễ cầu ngư đã trở thành nét đẹp văn hóa tâm linh trong lòng người dân Ngư Lộc. Do lễ hội Cầu Ngư là nét đẹp văn hóa linh thiêng nên người dân Ngư Lộc đã dành hơn 1 tháng để chuẩn bị. Trong công tác chuẩn bị thì việc làm Long Châu (hay còn gọi là thuyền rồng) là quan trọng nhất. Để làm Long Châu cần chọn ra những người khỏe mạnh, khéo tay, tỉ mỉ, đặc biệt là trong dòng họ không có tang. Long Châu được làm từ nứa, tre, xốp, giấy, phẩm màu... từ đó mô phỏng lên một chiếc thuyền rồng uy nghi, tượng trưng cho sức mạnh của biển cả. Trong lễ hội, Long Châu được người dân gửi gắm các lễ vật, được xem như ước nguyện của họ để cầu cho cuộc sống ấm no, mọi chuyến ra khơi thuận buồm xuôi gió. Ông Nguyễn Văn Đợi, Nghệ nhân xã Ngư Lộc, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa.

Lễ hội Cầu Ngư - Nét văn hoá đặc trưng của cư dân vùng biển - Ảnh 4.

Lễ hội Cầu Ngư (hay còn gọi là Lễ cầu mát) là một lễ hội truyền thống lâu đời được tổ chức vào ngày 21-24/2 Âm lịch. Lễ hội được bà con tổ chức trang nghiêm, thành kính, bày tỏ tình đoàn kết giữa các dòng họ với nhau, mong thần linh chứng giám. 81 dòng họ cùng với các chủ tàu trong xã đến trước thuyền Long Châu cầu khấn mong cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hoà, đời sống ngư dân ấm no hạnh phúc…

Sau phần lễ là phần hội với các hoạt động đậm đà bản sắc văn hóa vùng biển như câu mực, hát đối, thi cờ tướng, thi văn nghệ... thu hút đông đảo người dân tham gia, thể hiện cho tinh thần lạc quan, yêu đời, sự đoàn kết của người dân trong xã, cầu cho mưa thuận gió hòa, đánh bắt đầy khoang.

Trải qua nhiều thế kỷ, lễ hội Cầu Ngư được giữ gìn, bảo tồn và ngày càng phát triển, trở thành nét đẹp văn hóa đặc sắc của vùng biển Hậu Lộc nói riêng, xứ Thanh nói chung. Năm 2017  lễ hội Cầu Ngư được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là niềm vinh dự, sự ghi nhận để bảo tồn và phát huy giá trị của lễ hội.

Nếu như lễ hội Cầu Ngư ở xã Ngư Lộc, huyện Hậu Lộc là lễ hội mở đầu cho bức tranh đời sống sinh hoạt tinh thần của người dân miền biển trong một năm, thì lễ hội Cầu Ngư - bơi chải Sầm Sơn lại được tổ chức trong những ngày đầu hè, trước những chuyến ra khơi, vào lộng. Lễ hội được tổ chức để mọi người cầu cho mưa thuận gió hòa, sóng yên biển lặng, thuyền bè đi về đầy ắp cá, tôm...

Lễ hội Cầu Ngư - Nét văn hoá đặc trưng của cư dân vùng biển - Ảnh 6.

Theo sử sách ghi lại, cách đây hơn 700 năm (vào thế kỷ XIII), ở Cửa Hới, dưới sự lãnh đạo của Chiêu Minh Vương Trần Quang Khải, Kim Cương Tướng quân đã chỉ huy nhân dân địa phương tổ chức nhiều trận huyết chiến với quân Nguyên - Mông xâm lược lần thứ 2. Trong trận chiến này, quân giặc bị tổn thất nặng nề, còn triều đình và vua tôi nhà Trần trong thời gian rút quân vào Thanh Hóa đã được bảo vệ an toàn. Từ đó, Kim Cương Tướng quân được nhân dân thờ phụng tại đây và lễ hội cầu ngư - bơi chải cũng được tổ chức hàng năm.

Lễ hội Cầu Ngư - bơi chải không chỉ là lễ tế cầu mát, cầu mong các vị thần linh ban cho mưa thuận gió hòa, trời yên biển lặng, tôm cá đầy khoang, mùa màng tươi tốt, để ngư dân vùng biển có đời sống ấm no, hạnh phúc mà còn tạo niềm tin, động viên ngư dân tham gia vươn khơi bám biển, lao động sản xuất, bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc, xây dựng quê hương ngày càng giàu mạnh. Nét đặc sắc của lễ hội còn làm phong phú thêm các sản phẩm du lịch, tạo nên một hình ảnh đô thị du lịch biển Sầm Sơn ngày càng hiện đại văn minh nhưng vẫn đậm đà nét văn hóa truyền thống đặc trưng của địa phương...

Lễ hội Cầu Ngư - Nét văn hoá đặc trưng của cư dân vùng biển - Ảnh 8.

Với những ý nghĩa mang đậm tính nhân văn, lễ hội cầu ngư có vai trò quan trọng trong việc cố kết cộng đồng; lưu giữ, trao truyền những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của quê hương, đất nước. Đây cũng là dịp để các cộng đồng dân cư tăng cường đoàn kết, gắn bó, động viên nhau quyết tâm vươn khơi bám biển, giữ vững ngư trường; góp phần xây dựng cuộc sống ấm no và bảo vệ vùng biển thiêng liêng của Tổ quốc. 

Nguồn: Chuyên mục Văn hóa văn nghệ/TTV

Ý kiến bạn đọc

Xem thêm bình luận
Lễ dâng hương tại di tích Đền Hạ

Lễ dâng hương tại di tích Đền Hạ

11:09 , 19/07/2025

Sáng ngày 18/7 (tức 24/6 năm Ất Tỵ), phường Hàm Rồng, tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức lễ dâng hương tưởng nhớ các vị thần được thờ cúng tại di tích Đền Hạ.

Bản tin Du lịch 17/7: Về với Mường Đeng

Bản tin Du lịch 17/7: Về với Mường Đeng

18:50 , 17/07/2025

Bản tin Du lịch 17/7/2025 có những nội dung chính sau: - Một số di sản thế giới mới của UNESCO - TPHCM lọt top những điểm đến sắc màu rực rỡ nhất thế giới - Về với Mường Đeng

Bác Hồ và tầm nhìn chiến lược về du lịch biển Sầm Sơn

Bác Hồ và tầm nhìn chiến lược về du lịch biển Sầm Sơn

08:54 , 17/07/2025

Cách đây tròn 65 năm, vào ngày 17 tháng 7 năm 1960, Bác Hồ kính yêu đã về thăm và nói với Đảng bộ, Nhân dân Sầm Sơn "Nếu nơi đây có một hệ thống du lịch, khách sạn và có phương tiện đưa đón khách nghỉ mát tới Hòn Mê thì sẽ thu được nhiều của cải từ đây". Suốt hơn nửa thế kỷ qua, lời căn dặn của Bác đã trở thành kim chỉ nam cho mọi định hướng phát triển du lịch Sầm Sơn.

Bản tin Du lịch 15/7: Thưởng thức Bánh Việt ba miền tại Thanh Hoá

Bản tin Du lịch 15/7: Thưởng thức Bánh Việt ba miền tại Thanh Hoá

18:50 , 15/07/2025

Bản tin Du lịch 15/7/2025 có những nội dung chính sau: - Mega Booming – Huế 2025: điểm nhấn đặc biệt của Năm Du lịch Quốc gia - 3 điểm đến của Việt Nam được vinh danh trong top 15 điểm đến hàng đầu Đông Nam Á - Thưởng thức bánh Việt ba miền tại Thanh Hóa

Sầm Sơn duy trì bờ biển sạch đẹp

Sầm Sơn duy trì bờ biển sạch đẹp

09:46 , 10/07/2025

Khu vực biển Sầm Sơn những ngày gần đây cũng bị tình trạng bèo tây dạt vào các bãi tắm. Song chính quyền địa phương, người dân và các đơn vị kinh doanh du lịch đã nhanh chóng phối hợp xử lý kịp thời, khôi phục các bãi tắm sạch đẹp trong mùa du lịch cao điểm.

Phát động Cuộc thi sáng tạo video du lịch trên Youtube Shorts "Việt Nam: Đi để yêu"

Phát động Cuộc thi sáng tạo video du lịch trên Youtube Shorts "Việt Nam: Đi để yêu"

09:38 , 10/07/2025

Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam phối hợp YouTube và MCV Group vừa phát động cuộc thi sáng tạo video du lịch trên YouTube Shorts với chủ đề “Việt Nam: Đi để yêu!”.

Hội nghị trực tuyến toàn quốc triển khai nhiệm vụ trọng tâm của ngành Du lịch 6 tháng cuối năm

Hội nghị trực tuyến toàn quốc triển khai nhiệm vụ trọng tâm của ngành Du lịch 6 tháng cuối năm

21:42 , 09/07/2025

Chiều ngày 9/7, đồng chí Nguyễn Văn Hùng, Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch chủ trì hội nghị trực tuyến triển khai nhiệm vụ trọng tâm của ngành Du lịch Việt Nam 6 tháng cuối năm 2025. Hội nghị được kết nối trực tuyến đến 34 điểm cầu của 34 địa phương trên cả nước.

Khuyến cáo du khách khi tắm biển

Khuyến cáo du khách khi tắm biển

18:14 , 09/07/2025

Trên địa bàn phường Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa vừa xảy ra vụ đuối nước trên biển khiến 2 cháu nhỏ gặp nạn. Một lần nữa, cơ quan chức năng đã phát đi một số khuyến cáo người dân và du khách khi tắm biển.

Sầm Sơn duy trì bãi biển sạch đẹp

Sầm Sơn duy trì bãi biển sạch đẹp

18:02 , 09/07/2025

Khu vực biển Sầm Sơn những ngày gần đây cũng bị tình trạng bèo tây dạt vào các bãi tắm. Song chính quyền địa phương, người dân và các đơn vị kinh doanh du lịch đã nhanh chóng phối hợp xử lý kịp thời, khôi phục các bãi tắm sạch đẹp trong mùa du lịch cao điểm.

Khai mạc Liên hoan nghệ thuật quần chúng "Câu hò nối những dòng sông"

Khai mạc Liên hoan nghệ thuật quần chúng "Câu hò nối những dòng sông"

11:38 , 09/07/2025

Tối 08/7, tại Nhà hát nghệ thuật Lam Sơn Thanh Hóa đã diễn ra lễ khai mạc Hội diễn nghệ thuật quần chúng "Câu hò nối những dòng sông" khu vực Bắc Trung Bộ năm 2025. Các đồng chí: Đào Xuân Yên, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy; Đầu Thanh Tùng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; đại diện lãnh đạo Cục Văn hóa cơ sở, Gia đình và Thư viện; lãnh đạo Sở Văn hóa thể thao và du lịch các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Trị cùng đông đảo nghệ nhân, diễn viên và khán giả yêu nghệ thuật đã tới dự.