Đường dây nóng: 0237 3721150

Lễ hội Cầu Ngư - Nét văn hoá đặc trưng của cư dân vùng biển

Lễ hội Cầu ngư là hoạt động văn hóa tín ngưỡng gắn liền với các cộng đồng dân cư vùng biển. Lễ hội cầu ngư được xem là lễ trọng lớn nhất trong năm, cầu cho quốc thái, dân an, trời yên biển lặng, cầu cho ngư dân đi biển được mùa bội thu. Đây còn là một nét đẹp văn hóa địa phương, thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn, tri ân các thế hệ tiền nhân đã góp phần xây dựng nghề biển.

Minh Quyên - Thanh Thư - Xuân Quang

07/07/2023 18:29

Với 102 km bờ biển trải dài từ Nga Sơn đến Nghi Sơn, có lẽ không quá khi nói Thanh Hóa có cả một dải đất mang đặc trưng xứ biển. Biển, với những tính chất rất đặc biệt, đã góp phần hình thành nên tính cách con người, cùng phương thức sinh hoạt, cách thức mưu sinh mang nhiều nét riêng, không thể trộn lẫn. Đặc biệt hơn, sự bao bọc, chở che của biển cũng đem tới những làng chài bao đời cắm chân trên triền cát nóng giãy, hay những vùng đất bị bao quanh giữa vô vàn con sóng bạc đầu những nét đẹp văn hóa đặc trưng, riêng biệt…

Lễ hội Cầu Ngư - Nét văn hoá đặc trưng của cư dân vùng biển - Ảnh 2.

Hơn nửa thế kỷ hình thành và phát triển làng Diêm Phố, nay là xã Ngư Lộc, huyện Hậu Lộc (Thanh Hóa) cũng là chừng ấy năm người dân nơi đây ra khơi, bám biển để mưu sinh. Với quan niệm cá voi là "chúa tể" của biển cả, người dân xã Ngư Lộc đã lập đền thờ ngư Ông để tỏ lòng thành kính, song song đó là lễ hội cầu ngư được tổ chức hàng năm để cầu cho mưa thuận, gió hòa, trời yên bể lặng. 

Lễ hội Cầu Ngư - Nét văn hoá đặc trưng của cư dân vùng biển - Ảnh 3.

Trải qua nhiều năm, lễ cầu ngư đã trở thành nét đẹp văn hóa tâm linh trong lòng người dân Ngư Lộc. Do lễ hội Cầu Ngư là nét đẹp văn hóa linh thiêng nên người dân Ngư Lộc đã dành hơn 1 tháng để chuẩn bị. Trong công tác chuẩn bị thì việc làm Long Châu (hay còn gọi là thuyền rồng) là quan trọng nhất. Để làm Long Châu cần chọn ra những người khỏe mạnh, khéo tay, tỉ mỉ, đặc biệt là trong dòng họ không có tang. Long Châu được làm từ nứa, tre, xốp, giấy, phẩm màu... từ đó mô phỏng lên một chiếc thuyền rồng uy nghi, tượng trưng cho sức mạnh của biển cả. Trong lễ hội, Long Châu được người dân gửi gắm các lễ vật, được xem như ước nguyện của họ để cầu cho cuộc sống ấm no, mọi chuyến ra khơi thuận buồm xuôi gió. Ông Nguyễn Văn Đợi, Nghệ nhân xã Ngư Lộc, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa.

Lễ hội Cầu Ngư - Nét văn hoá đặc trưng của cư dân vùng biển - Ảnh 4.

Lễ hội Cầu Ngư (hay còn gọi là Lễ cầu mát) là một lễ hội truyền thống lâu đời được tổ chức vào ngày 21-24/2 Âm lịch. Lễ hội được bà con tổ chức trang nghiêm, thành kính, bày tỏ tình đoàn kết giữa các dòng họ với nhau, mong thần linh chứng giám. 81 dòng họ cùng với các chủ tàu trong xã đến trước thuyền Long Châu cầu khấn mong cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hoà, đời sống ngư dân ấm no hạnh phúc…

Sau phần lễ là phần hội với các hoạt động đậm đà bản sắc văn hóa vùng biển như câu mực, hát đối, thi cờ tướng, thi văn nghệ... thu hút đông đảo người dân tham gia, thể hiện cho tinh thần lạc quan, yêu đời, sự đoàn kết của người dân trong xã, cầu cho mưa thuận gió hòa, đánh bắt đầy khoang.

Trải qua nhiều thế kỷ, lễ hội Cầu Ngư được giữ gìn, bảo tồn và ngày càng phát triển, trở thành nét đẹp văn hóa đặc sắc của vùng biển Hậu Lộc nói riêng, xứ Thanh nói chung. Năm 2017  lễ hội Cầu Ngư được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là niềm vinh dự, sự ghi nhận để bảo tồn và phát huy giá trị của lễ hội.

Nếu như lễ hội Cầu Ngư ở xã Ngư Lộc, huyện Hậu Lộc là lễ hội mở đầu cho bức tranh đời sống sinh hoạt tinh thần của người dân miền biển trong một năm, thì lễ hội Cầu Ngư - bơi chải Sầm Sơn lại được tổ chức trong những ngày đầu hè, trước những chuyến ra khơi, vào lộng. Lễ hội được tổ chức để mọi người cầu cho mưa thuận gió hòa, sóng yên biển lặng, thuyền bè đi về đầy ắp cá, tôm...

Lễ hội Cầu Ngư - Nét văn hoá đặc trưng của cư dân vùng biển - Ảnh 6.

Theo sử sách ghi lại, cách đây hơn 700 năm (vào thế kỷ XIII), ở Cửa Hới, dưới sự lãnh đạo của Chiêu Minh Vương Trần Quang Khải, Kim Cương Tướng quân đã chỉ huy nhân dân địa phương tổ chức nhiều trận huyết chiến với quân Nguyên - Mông xâm lược lần thứ 2. Trong trận chiến này, quân giặc bị tổn thất nặng nề, còn triều đình và vua tôi nhà Trần trong thời gian rút quân vào Thanh Hóa đã được bảo vệ an toàn. Từ đó, Kim Cương Tướng quân được nhân dân thờ phụng tại đây và lễ hội cầu ngư - bơi chải cũng được tổ chức hàng năm.

Lễ hội Cầu Ngư - bơi chải không chỉ là lễ tế cầu mát, cầu mong các vị thần linh ban cho mưa thuận gió hòa, trời yên biển lặng, tôm cá đầy khoang, mùa màng tươi tốt, để ngư dân vùng biển có đời sống ấm no, hạnh phúc mà còn tạo niềm tin, động viên ngư dân tham gia vươn khơi bám biển, lao động sản xuất, bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc, xây dựng quê hương ngày càng giàu mạnh. Nét đặc sắc của lễ hội còn làm phong phú thêm các sản phẩm du lịch, tạo nên một hình ảnh đô thị du lịch biển Sầm Sơn ngày càng hiện đại văn minh nhưng vẫn đậm đà nét văn hóa truyền thống đặc trưng của địa phương...

Lễ hội Cầu Ngư - Nét văn hoá đặc trưng của cư dân vùng biển - Ảnh 8.

Với những ý nghĩa mang đậm tính nhân văn, lễ hội cầu ngư có vai trò quan trọng trong việc cố kết cộng đồng; lưu giữ, trao truyền những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của quê hương, đất nước. Đây cũng là dịp để các cộng đồng dân cư tăng cường đoàn kết, gắn bó, động viên nhau quyết tâm vươn khơi bám biển, giữ vững ngư trường; góp phần xây dựng cuộc sống ấm no và bảo vệ vùng biển thiêng liêng của Tổ quốc. 

Nguồn: Chuyên mục Văn hóa văn nghệ/TTV

Ý kiến bạn đọc

Xem thêm bình luận
Siết chặt việc thực hiện quy định về giá trong kinh doanh dịch vụ du lịch

Siết chặt việc thực hiện quy định về giá trong kinh doanh dịch vụ du lịch

19:04 , 17/06/2025

Trước một số thông tin phản ánh của khách du lịch về việc các cơ sở kinh doanh du lịch trên địa bàn tỉnh có hành vi vi phạm quy định pháp luật về giá, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa vừa có công văn đề nghị UBND các huyện, thị xã, thành phố; UBND các xã, phường rà soát, thống kê các cơ sở lưu trú, trạm dừng nghỉ, cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch trên địa bàn; tăng cường kiểm tra, kiểm soát, hướng dẫn các cơ sở chấp hành quy định của pháp luật về giá, tuân thủ các quy định về đăng ký, niêm yết công khai giá dịch vụ, hàng hóa và bán đúng giá niêm yết.

Bản tin Du lịch 17/6/2025

Bản tin Du lịch 17/6/2025

18:48 , 17/06/2025

Bản tin Du lịch 17/6/2025 có những nội dung chính sau: - Du lịch Việt Nam bùng nổ nhờ loạt show diễn đỉnh cao suốt mùa hè - Du lịch Lào Cai tăng trưởng ấn tượng trong 6 tháng đầu năm 2025 - Nâng tầm trải nghiệm của du khách từ chất lượng hướng dẫn viên - Thưởng thức vịt cổ Lũng đặc sản xứ Thanh

Trực tiếp: Chương trình giao lưu nghệ thuật "Bút sắc lòng trong"

Trực tiếp: Chương trình giao lưu nghệ thuật "Bút sắc lòng trong"

08:00 , 17/06/2025

Chương trình giao lưu nghệ thuật "Bút sắc lòng trong" kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam được truyền hình trực tiếp trên kênh TTV và Livestream trên các nền tảng số của Báo và Đài Phát thanh - Truyền hình Thanh Hóa vào lúc 8h00 ngày 17/6/2025.

Thu hút thị trường khách du lịch Đài Loan đến Thanh Hóa

Thu hút thị trường khách du lịch Đài Loan đến Thanh Hóa

19:46 , 16/06/2025

Chiều ngày 16/6, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức hội nghị xúc tiến thị trường khách du lịch Đài Loan đến Thanh Hóa. Tham dự hội nghị có đồng chí Nguyễn Văn Thi, Ủy viên Ban thường vụ tỉnh ủy, Phó chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, trưởng Ban chỉ đạo phát triển du lịch tỉnh. Đại diện lãnh đạo các Sở ngành có liên quan. Hơn 40 doanh nghiệp lữ hành, cơ quan truyền thông Đài Loan (Trung Quốc) và các doanh nghiệp lữ hành của Việt Nam chuyên đón khách quốc tế cùng tham dự hội nghị.

Thanh Hoá thu hơn 26 nghìn tỉ đồng từ hoạt động du lịch

Thanh Hoá thu hơn 26 nghìn tỉ đồng từ hoạt động du lịch

08:05 , 16/06/2025

6 tháng đầu năm 2025, tỉnh Thanh Hoá đã đón gần 10,5 triệu lượt khách du lịch. Tổng thu từ hoạt động du lịch đạt hơn 26 nghìn tỉ đồng, tăng 32,8% so với cùng kỳ.

Nét đẹp chùa Mao Xá ở thành phố Thanh Hoá

Nét đẹp chùa Mao Xá ở thành phố Thanh Hoá

08:04 , 16/06/2025

Tọa lạc giữa cánh đồng lúa mênh mông ở xã Đông Minh, thành phố Thanh Hoá, chùa Mao Xá (còn có tên chữ Thiệu Hưng Cổ Tự) thu hút Phật tử và du khách thập phương bởi bề dày lịch sử và vẻ đẹp thanh tịnh, yên bình giữa cuộc sống xô bồ, vội vã.

Nâng tầm trải nghiệm của du khách từ chất lượng hướng dẫn viên

Nâng tầm trải nghiệm của du khách từ chất lượng hướng dẫn viên

11:45 , 15/06/2025

Du lịch không chỉ là khám phá cảnh đẹp, mà còn là cảm xúc đọng lại sau mỗi hành trình; và người góp phần tạo nên những ấn tượng ấy - chính là đội ngũ hướng dẫn viên. Tại Thanh Hóa, đội ngũ này đang từng bước được nâng cao chất lượng để mỗi chuyến đi của du khách là một trải nghiệm đáng nhớ và trọn vẹn.

Bản tin Du lịch 14/6: Chùa Mao Xá - Điểm đến tâm linh đặc biệt

Bản tin Du lịch 14/6: Chùa Mao Xá - Điểm đến tâm linh đặc biệt

18:49 , 14/06/2025

Bản tin Du lịch 14/6 có những nội dung đáng chú ý sau: - Khánh Hòa công bố Bộ tiêu chuẩn du lịch xanh, với 170 tiêu chí được phân nhóm cho cơ sở lưu trú và điểm tham quan du lịch. - Bà Rịa - Vũng Tàu: Hướng đến mục tiêu ngành du lịch tăng 10% trong năm 2025 - Chùa Mao Xá - Điểm đến tâm linh đặc biệt

Bản tin Văn hóa 13/6/2025

Bản tin Văn hóa 13/6/2025

18:50 , 13/06/2025

Bản tin Văn hóa 13/6/2025 có những thông tin đáng chú ý sau: - Hương vị Việt Nam tại Lễ hội Ẩm thực quốc tế - Khai mạc Tuần Văn hóa Campuchia tại Việt Nam năm 2025 - Yoga với sức khỏe và đời sống

Bản tin Du lịch: Đến thăm chùa Yên Lộ, xã Thiệu Vũ, huyện Thiệu Hoá

Bản tin Du lịch: Đến thăm chùa Yên Lộ, xã Thiệu Vũ, huyện Thiệu Hoá

09:44 , 13/06/2025

Làng Yên Lộ nằm phía tả ngạn sông Chu thuộc xã Thiệu Vũ (Thiệu Hóa). Nhìn những nếp nhà yên bình nằm kề bên nhau trong không gian làng quê, ít ai biết được rằng nơi đây từng một thời diễn ra hoạt động cách mạng sôi nổi gắn liền với nhiều tên tuổi, di tích tiêu biểu. Trong đó, ngôi chùa Yên Lộ được xem là dấu ấn trong cụm di tích lịch sử cách mạng Yên Lộ.