ĐÀI PHÁT THANH VÀ TRUYỀN HÌNH THANH HÓA

Thanh Hoa Radio and Television
Đường dây nóng: 0237 3721150

Lễ hội Cầu Ngư - Nét văn hoá đặc trưng của cư dân vùng biển

Lễ hội Cầu ngư là hoạt động văn hóa tín ngưỡng gắn liền với các cộng đồng dân cư vùng biển. Lễ hội cầu ngư được xem là lễ trọng lớn nhất trong năm, cầu cho quốc thái, dân an, trời yên biển lặng, cầu cho ngư dân đi biển được mùa bội thu. Đây còn là một nét đẹp văn hóa địa phương, thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn, tri ân các thế hệ tiền nhân đã góp phần xây dựng nghề biển.

Minh Quyên - Thanh Thư - Xuân Quang

07/07/2023 18:29

Với 102 km bờ biển trải dài từ Nga Sơn đến Nghi Sơn, có lẽ không quá khi nói Thanh Hóa có cả một dải đất mang đặc trưng xứ biển. Biển, với những tính chất rất đặc biệt, đã góp phần hình thành nên tính cách con người, cùng phương thức sinh hoạt, cách thức mưu sinh mang nhiều nét riêng, không thể trộn lẫn. Đặc biệt hơn, sự bao bọc, chở che của biển cũng đem tới những làng chài bao đời cắm chân trên triền cát nóng giãy, hay những vùng đất bị bao quanh giữa vô vàn con sóng bạc đầu những nét đẹp văn hóa đặc trưng, riêng biệt…

Lễ hội Cầu Ngư - Nét văn hoá đặc trưng của cư dân vùng biển - Ảnh 2.

Hơn nửa thế kỷ hình thành và phát triển làng Diêm Phố, nay là xã Ngư Lộc, huyện Hậu Lộc (Thanh Hóa) cũng là chừng ấy năm người dân nơi đây ra khơi, bám biển để mưu sinh. Với quan niệm cá voi là "chúa tể" của biển cả, người dân xã Ngư Lộc đã lập đền thờ ngư Ông để tỏ lòng thành kính, song song đó là lễ hội cầu ngư được tổ chức hàng năm để cầu cho mưa thuận, gió hòa, trời yên bể lặng. 

Lễ hội Cầu Ngư - Nét văn hoá đặc trưng của cư dân vùng biển - Ảnh 3.

Trải qua nhiều năm, lễ cầu ngư đã trở thành nét đẹp văn hóa tâm linh trong lòng người dân Ngư Lộc. Do lễ hội Cầu Ngư là nét đẹp văn hóa linh thiêng nên người dân Ngư Lộc đã dành hơn 1 tháng để chuẩn bị. Trong công tác chuẩn bị thì việc làm Long Châu (hay còn gọi là thuyền rồng) là quan trọng nhất. Để làm Long Châu cần chọn ra những người khỏe mạnh, khéo tay, tỉ mỉ, đặc biệt là trong dòng họ không có tang. Long Châu được làm từ nứa, tre, xốp, giấy, phẩm màu... từ đó mô phỏng lên một chiếc thuyền rồng uy nghi, tượng trưng cho sức mạnh của biển cả. Trong lễ hội, Long Châu được người dân gửi gắm các lễ vật, được xem như ước nguyện của họ để cầu cho cuộc sống ấm no, mọi chuyến ra khơi thuận buồm xuôi gió. Ông Nguyễn Văn Đợi, Nghệ nhân xã Ngư Lộc, huyện Hậu Lộc, tỉnh Thanh Hóa.

Lễ hội Cầu Ngư - Nét văn hoá đặc trưng của cư dân vùng biển - Ảnh 4.

Lễ hội Cầu Ngư (hay còn gọi là Lễ cầu mát) là một lễ hội truyền thống lâu đời được tổ chức vào ngày 21-24/2 Âm lịch. Lễ hội được bà con tổ chức trang nghiêm, thành kính, bày tỏ tình đoàn kết giữa các dòng họ với nhau, mong thần linh chứng giám. 81 dòng họ cùng với các chủ tàu trong xã đến trước thuyền Long Châu cầu khấn mong cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hoà, đời sống ngư dân ấm no hạnh phúc…

Sau phần lễ là phần hội với các hoạt động đậm đà bản sắc văn hóa vùng biển như câu mực, hát đối, thi cờ tướng, thi văn nghệ... thu hút đông đảo người dân tham gia, thể hiện cho tinh thần lạc quan, yêu đời, sự đoàn kết của người dân trong xã, cầu cho mưa thuận gió hòa, đánh bắt đầy khoang.

Trải qua nhiều thế kỷ, lễ hội Cầu Ngư được giữ gìn, bảo tồn và ngày càng phát triển, trở thành nét đẹp văn hóa đặc sắc của vùng biển Hậu Lộc nói riêng, xứ Thanh nói chung. Năm 2017  lễ hội Cầu Ngư được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là niềm vinh dự, sự ghi nhận để bảo tồn và phát huy giá trị của lễ hội.

Nếu như lễ hội Cầu Ngư ở xã Ngư Lộc, huyện Hậu Lộc là lễ hội mở đầu cho bức tranh đời sống sinh hoạt tinh thần của người dân miền biển trong một năm, thì lễ hội Cầu Ngư - bơi chải Sầm Sơn lại được tổ chức trong những ngày đầu hè, trước những chuyến ra khơi, vào lộng. Lễ hội được tổ chức để mọi người cầu cho mưa thuận gió hòa, sóng yên biển lặng, thuyền bè đi về đầy ắp cá, tôm...

Lễ hội Cầu Ngư - Nét văn hoá đặc trưng của cư dân vùng biển - Ảnh 6.

Theo sử sách ghi lại, cách đây hơn 700 năm (vào thế kỷ XIII), ở Cửa Hới, dưới sự lãnh đạo của Chiêu Minh Vương Trần Quang Khải, Kim Cương Tướng quân đã chỉ huy nhân dân địa phương tổ chức nhiều trận huyết chiến với quân Nguyên - Mông xâm lược lần thứ 2. Trong trận chiến này, quân giặc bị tổn thất nặng nề, còn triều đình và vua tôi nhà Trần trong thời gian rút quân vào Thanh Hóa đã được bảo vệ an toàn. Từ đó, Kim Cương Tướng quân được nhân dân thờ phụng tại đây và lễ hội cầu ngư - bơi chải cũng được tổ chức hàng năm.

Lễ hội Cầu Ngư - bơi chải không chỉ là lễ tế cầu mát, cầu mong các vị thần linh ban cho mưa thuận gió hòa, trời yên biển lặng, tôm cá đầy khoang, mùa màng tươi tốt, để ngư dân vùng biển có đời sống ấm no, hạnh phúc mà còn tạo niềm tin, động viên ngư dân tham gia vươn khơi bám biển, lao động sản xuất, bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc, xây dựng quê hương ngày càng giàu mạnh. Nét đặc sắc của lễ hội còn làm phong phú thêm các sản phẩm du lịch, tạo nên một hình ảnh đô thị du lịch biển Sầm Sơn ngày càng hiện đại văn minh nhưng vẫn đậm đà nét văn hóa truyền thống đặc trưng của địa phương...

Lễ hội Cầu Ngư - Nét văn hoá đặc trưng của cư dân vùng biển - Ảnh 8.

Với những ý nghĩa mang đậm tính nhân văn, lễ hội cầu ngư có vai trò quan trọng trong việc cố kết cộng đồng; lưu giữ, trao truyền những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của quê hương, đất nước. Đây cũng là dịp để các cộng đồng dân cư tăng cường đoàn kết, gắn bó, động viên nhau quyết tâm vươn khơi bám biển, giữ vững ngư trường; góp phần xây dựng cuộc sống ấm no và bảo vệ vùng biển thiêng liêng của Tổ quốc. 

Nguồn: Chuyên mục Văn hóa văn nghệ/TTV

Ý kiến bạn đọc

Xem thêm bình luận
Chợ phiên Thạch Lập - Nét đẹp văn hóa vùng cao

Chợ phiên Thạch Lập - Nét đẹp văn hóa vùng cao

07:56 , 28/03/2025

Nhằm bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc, đồng thời phát triển du lịch cộng đồng, tạo thêm sản phẩm du lịch độc đáo thu hút du khách, nhiều địa phương miền núi tỉnh Thanh Hóa đã đưa vào hoạt động mô hình chợ phiên đêm. Đây không chỉ là nơi giới thiệu, quảng bá, đưa các sản phẩm văn hóa, văn nghệ và nông sản, đặc sản địa phương mà còn trở thành điểm đến thú vị trên hành trình khám phá, trải nghiệm của mỗi du khách. Ghi nhận tại xã Thạch Lập, huyện Ngọc Lặc.

Biển Hải Hòa, thị xã Nghi Sơn được công nhận khu du lịch cấp tỉnh

Biển Hải Hòa, thị xã Nghi Sơn được công nhận khu du lịch cấp tỉnh

18:10 , 27/03/2025

UBND tỉnh Thanh Hóa vừa ban hành Quyết định về việc công nhận Khu du lịch cấp tỉnh biển Hải Hòa, phường Hải Hòa, thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa.

Nâng cao hiệu quả quản lý và phát huy giá trị di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh - địa điểm khởi nghĩa Bà Triệu

Nâng cao hiệu quả quản lý và phát huy giá trị di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh - địa điểm khởi nghĩa Bà Triệu

19:48 , 26/03/2025

Sáng ngày 26/3, UBND huyện Triệu Sơn tổ chức hội nghị triển khai Quyết định của Chủ tịch UBND tỉnh về thực hiện Đề án “Đổi mới nâng cao hiệu quả trong công tác quản lý, bảo vệ, khai thác và phát huy giá trị di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh - địa điểm khởi nghĩa Bà Triệu, giai đoạn 2024 - 2030.

Sưu tầm, bảo quản và trưng bày giới thiệu các hiện vật về Hàm Rồng chiến thắng

Sưu tầm, bảo quản và trưng bày giới thiệu các hiện vật về Hàm Rồng chiến thắng

19:47 , 26/03/2025

Hiện nay hàng nghìn tư liệu hiện vật, kỷ vật, hình ảnh quý giá về Cầu Hàm Rồng huyền thoại, Đồi C4 anh hùng, Nhà máy điện Hàm Rồng và các địa danh trên mảnh đất Hàm Rồng khói lửa năm xưa, đang được gìn giữ, bảo quản, trưng bày giới tại Bảo tàng tỉnh Thanh Hoá. Việc sưu tầm, bảo quản và trưng bày giới thiệu các hiện vật về Hàm Rồng góp phần quan trọng tuyên truyền giáo dục cho các thế hệ hôm nay về truyền thống yêu nước, tinh thần chiến đấu kiên cường bất khuất của quân và dân ta chống lại sự xâm lược của kẻ thù cách đây 60 năm.

Khám phá làng cổ Tân Hùng

Khám phá làng cổ Tân Hùng

09:17 , 26/03/2025

Thôn Tân Hùng, xã Thanh Phong, huyện Như Xuân có 165 hộ dân thì có hơn 90 hộ còn lưu giữ được những ngôi nhà sàn cổ của người Thái, đặc biệt có những ngôi nhà có tuổi đời gần 100 năm. Đây chính là nét văn hóa độc đáo thu hút du khách đến với vùng đất này.

Sôi nổi các hoạt động văn hoá, thể thao tại Lễ hội Sòng Sơn – Ba Dội năm 2025

Sôi nổi các hoạt động văn hoá, thể thao tại Lễ hội Sòng Sơn – Ba Dội năm 2025

20:55 , 24/03/2025

Trong khuôn khổ Lễ hội Sòng Sơn - Ba Dội năm 2025 do UBND thị xã Bỉm Sơn, tỉnh Thanh Hoá tổ chức, trong 03 ngày, từ 23/3/2025 đến ngày 25/3/2025 (tức là từ ngày 24/02 đến ngày 26/02 Âm lịch), tại Di tích lịch sử văn hóa quốc gia Đền Sòng Sơn, phường Bắc Sơn diễn ra nhiều hoạt động văn hóa, thể thao dân gian sôi nổi, thu hút sự tham gia, quan tâm của đông đảo Nhân dân và du khách.

Quý I/2025, Thanh Hóa thu 2.555 tỷ đồng từ hoạt động du lịch

Quý I/2025, Thanh Hóa thu 2.555 tỷ đồng từ hoạt động du lịch

16:17 , 24/03/2025

Theo thống kê, trong quý 1/2025, toàn tỉnh Thanh Hóa ước đón hơn 2,6 triệu lượt khách du lịch, với tổng doanh thu ước đạt 2.555 tỷ đồng, tăng 6,1%

Thị xã Bỉm Sơn sẵn sàng tổ chức Lễ hội Sòng Sơn - Ba Dội năm 2025

Thị xã Bỉm Sơn sẵn sàng tổ chức Lễ hội Sòng Sơn - Ba Dội năm 2025

20:40 , 23/03/2025

Trong khuôn khổ Lễ hội Sòng Sơn - Ba Dội năm 2025, nhiều hoạt động văn hóa, thể thao hấp dẫn sẽ được tổ chức, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia. Trong đó, chính lễ sẽ diễn ra vào ngày 25/3, tức ngày 26/2 âm lịch. Đến thời điểm này, công tác chuẩn bị cho chính lễ đã cơ bản hoàn tất.

Mênh mông hồ

Mênh mông hồ

14:00 , 23/03/2025

Đến thăm những thắng cảnh hồ trên núi ở xứ Thanh, trực tiếp cảm nhận bằng mọi giác quan mới thấy được sắc dịu dàng của đất trời xen lẫn vào hơi thở mơn man của cuộc sống, tạo nên nét đẹp của một vùng non nước hữu tình.

Bế mạc Liên hoan Truyền hình Toàn quốc lần thứ 42, năm 2025

Bế mạc Liên hoan Truyền hình Toàn quốc lần thứ 42, năm 2025

11:32 , 23/03/2025

Tối ngày 22/3, Lễ Bế mạc và trao giải Liên hoan Truyền hình Toàn quốc lần thứ 42, năm 2025 đã diễn ra tại thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng đại diện lãnh đạo các Ban, Bộ, ngành trung ương tới dự.