Đường dây nóng: 0237 3721150

Những sản vật từ “hạt ngọc trời” nơi vùng cao

Ở xứ Thanh, người Thái là một trong những dân tộc có nền văn hóa ẩm thực phong phú, đa dạng và chính họ cũng đã sáng tạo nên rất nhiều món ăn độc đáo, tạo nên "thương hiệu" riêng cho dân tộc mình. Đặc biệt, từ những hạt gạo nếp nương dẻo thơm được ví von như "hạt ngọc trời", bà con đã chế biến thành rất nhiều món ăn ngon độc đáo, như: bánh ú, cơm lam, xôi màu, xôi trắng... Đây là những sản vật không chỉ mang đậm hương vị bản xứ, mà còn gói cả đất trời và tình người sâu nặng nơi vùng cao xứ Thanh.

Ái Vân - Xuân Dần

18/10/2024 15:35

Nhắc đến các món ăn của người Thái được tạo nên từ "hạt ngọc trời" thì trước tiên phải kể đến bánh ú. Vào những ngày hội, ngày tết hay khi đón khách quý đến thăm nhà, trên mâm cỗ của người Thái bao giờ cũng có món bánh ú.

Những sản vật từ “hạt ngọc trời” nơi vùng cao- Ảnh 1.

Bánh ú được làm từ gạo nếp nương - một loại nếp mà từ khi chế biến đến khi thưởng thức, hương luôn đượm nồng, vấn vương. Loại bánh này được gói 1 đầu nhỏ, nhọn và to dần về sau. Món bánh ú làm không quá cầu kỳ, không có nhân đậu, nhân thịt như các loại bánh khác. Những hạt nếp nương tròn mẩy, thơm lừng được bao bọc trong lớp lá chuối rừng xanh mướt. Dưới đôi bàn tay khéo léo của người phụ nữ Thái, chiếc bánh được gói cẩn thận, thành hình như những búp măng của núi rừng vùng cao.

Theo lời những người già, bánh ú là một loại bánh đặc trưng của người Thái gắn với câu chuyện thiêng liêng về tình mẫu tử. Chuyện kể rằng, xưa kia khi đồng bào Thái còn khó khăn, cơm không đủ ăn, phải ăn củ sắn, củ nâu thay bữa, những người mẹ đã dành những hạt gạo cuối cùng để gói thành từng chiếc bánh cho con. Bánh được gói một đầu nhỏ, nhọn và to dần về sau, để con ăn từ phần nhỏ đến lớn, nếu ăn không hết cũng dễ dàng gói lại cất đi, để dành lúc đói lại lấy ra ăn. Loại bánh này cũng thuận tiện để người mẹ mang theo mỗi khi địu con lên nương rẫy hay lên rừng. Cho đến tận ngày nay, loại bánh này vẫn được đồng bào Thái gói cùng các loại bánh truyền thống khác vào mỗi lễ tết, hay lễ mừng cơm mới nhằm nhớ đến công ơn của cha mẹ, ông bà tổ tiên.

Bà Hà Thị Khuyên, Bản Páng, xã Phú Thanh, huyện Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa cho biết: "Đây là loại bánh truyền thống của người Thái. Trong lễ mừng cơm mới, những bông lúa sau khi được chọn, ngoài dùng để đồ xôi, cơm lam thì sẽ làm cả bánh ú nữa".

Trong văn hóa ẩm thực của vùng cao, có lẽ ai cũng từng được nghe, hoặc từng được thưởng thức món cơm lam của người Thái. Đây là một món ăn độc đáo, mang đậm hương vị đặc trưng của núi rừng.

Cơm lam của đồng bào Thái khác hẳn với cơm ăn hàng ngày, từ cách nấu đến hương vị. Cơm lam không nấu trong nồi, xoong, mà được nướng trong ống nứa, ống tre tươi… Muốn lam ngon phải chọn gạo nương mới gặt và phải đúng loại gạo nương có hạt to, mẩy, trắng và có mùi thơm.

Những sản vật từ “hạt ngọc trời” nơi vùng cao- Ảnh 2.

Những hạt gạo nếp dẻo thơm sau khi được chọn sẽ được sàng sẩy sạch rồi mới đem ra sử dụng. Tùy vào mỗi vùng mà có cách làm cơm lam khác nhau: có nơi sẽ vo gạo cho thật sạch rồi ngâm nước qua đêm, sau đó vớt ra để ráo nước, rồi mới đổ gạo vào ống nứa và cho thêm chút nước. Còn có nơi bà con thường cho gạo vào ống nứa đã được lót lá chuối rừng, sau đó mới đổ nước rồi đem ngâm.

Khi những ống cơm lam đã ngâm đủ thời gian, bà con bắt đầu đem đi lam (tức là nướng). Khi lam cũng cần phải khéo tay, giữ lửa sao cho ống lam không bị cháy và cơm trong ống được chín đều. Đặc biệt, khi lam lửa phải to và thực hiện lam từ đáy ống lên hoặc miệng ống xuống, tùy từng nơi khác nhau. Lam khi nào ống cháy sém, có mùi cơm nếp tỏa ra là dấu hiệu cơm đã chín.

Những sản vật từ “hạt ngọc trời” nơi vùng cao- Ảnh 3.

Ngày nay, trong đời sống hàng ngày của người Thái, cơm lam trở thành món ăn dùng để tiếp đãi khách quý, qua đó, đồng bào cũng muốn giới thiệu với các du khách về văn hóa ẩm thực truyền thống của dân tộc mình.

Nếp xôi là món thay thế cơm thường thấy ở các vùng đồng bào dân tộc Thái. Người Thái luôn chọn nếp nương để làm xôi. Đó là loại nếp người Thái trồng trên những thửa ruộng bậc thang.

Đến với bản Thái, thưởng thức xôi nếp nương, có thể ăn kèm với thịt gà đồi nướng, hay thịt lợn đen, hoặc là cá suối ngon ngọt; song cũng khi chỉ đơn giản với bát muối vừng là đã đủ cảm nhận được sự dẻo thơm của nếp.

Những sản vật từ “hạt ngọc trời” nơi vùng cao- Ảnh 4.

Xôi nếp nương dẻo thơm lại được đồng bào dân tộc Thái khéo léo chế biến thành rất nhiều màu sắc bắt mắt. Để làm nên món xôi nhiều màu sắc thì người Thái đã sử dụng những nguyên liệu chắt lọc từ thiên nhiên để tạo màu.

Những sản vật từ “hạt ngọc trời” nơi vùng cao- Ảnh 5.

Trên mỗi mâm cơm ngày lễ, tết hay ngày hội của đồng bào dân tộc Thái, những sản vật từ "hạt ngọc trời" đã tạo nên điểm nhấn độc đáo trong văn hóa ẩm thực bản địa, trở thành biểu tượng của sợi dây gắn kết tình anh em trong cộng đồng các dân tộc vùng cao xứ Thanh.

Nguồn: Sắc màu các dân tộc xứ Thanh/TTV

Ý kiến bạn đọc

Xem thêm bình luận
Bản tin Du lịch: Đến thăm chùa Yên Lộ, xã Thiệu Vũ, huyện Thiệu Hoá

Bản tin Du lịch: Đến thăm chùa Yên Lộ, xã Thiệu Vũ, huyện Thiệu Hoá

09:44 , 13/06/2025

Làng Yên Lộ nằm phía tả ngạn sông Chu thuộc xã Thiệu Vũ (Thiệu Hóa). Nhìn những nếp nhà yên bình nằm kề bên nhau trong không gian làng quê, ít ai biết được rằng nơi đây từng một thời diễn ra hoạt động cách mạng sôi nổi gắn liền với nhiều tên tuổi, di tích tiêu biểu. Trong đó, ngôi chùa Yên Lộ được xem là dấu ấn trong cụm di tích lịch sử cách mạng Yên Lộ.

Bá Thước phát triển du lịch xanh

Bá Thước phát triển du lịch xanh

08:00 , 13/06/2025

Với lợi thế sẵn có về tài nguyên thiên nhiên, huyện Bá Thước xác định phát triển du lịch cộng đồng theo hướng du lịch xanh. Các điểm lưu trú trên địa bàn huyện đều tuân thủ nguyên tắc, thiết kế xây dựng giảm thiểu tác động đến môi trường tự nhiên. Nhờ vậy sản phẩm nghỉ dưỡng ở đây luôn hấp dẫn du khách trong nước và quốc tế.

5 tháng đầu năm 2025, doanh thu du lịch cả nước đạt 419 ngàn tỷ đồng

5 tháng đầu năm 2025, doanh thu du lịch cả nước đạt 419 ngàn tỷ đồng

08:00 , 13/06/2025

5 tháng đầu năm 2025, tổng lượng khách du lịch của cả nước là 61,5 triệu lượt, trong đó khách quốc tế chiếm hơn 9,2 triệu lượt, tăng 21,3% so với cùng kỳ. Tổng doanh thu du lịch 5 tháng đầu năm 2025 ước đạt 419 ngàn tỷ đồng.

Mùa sen tháng 6

Mùa sen tháng 6

07:52 , 12/06/2025

Tháng Sáu về là lúc những đầm sen bắt đầu vào độ rộ nhất – khoảnh khắc đẹp nhất trong năm của loài hoa được mệnh danh là "hồn cốt của người Việt". Không chỉ là biểu tượng của sự tinh khiết, thanh cao, sen còn gắn bó với đời sống, văn hóa và tín ngưỡng của dân tộc Việt Nam suốt bao đời nay. Mời quý vị cùng chúng tôi trở về với những đầm sen thơm ngát để ngắm hoa, nghe kể chuyện sen và trải nghiệm những sản vật tinh túy được làm từ sen.

Thanh Hoá nâng cao chất lượng dịch vụ lưu trú

Thanh Hoá nâng cao chất lượng dịch vụ lưu trú

08:47 , 11/06/2025

Hiện tại các khu, điểm du lịch trên địa bàn Thanh Hoá đón rất đông du khách. Các cơ sở lưu trú luôn nỗ lực nâng cao chất lượng cơ sở vật chất, nguồn nhân lực, chất lượng dịch vụ du lịch để đáp ứng cao nhất yêu cầu của du khách.

Đặc sắc Lễ hội cầu ngư - bơi trải thành phố Sầm Sơn năm 2025

Đặc sắc Lễ hội cầu ngư - bơi trải thành phố Sầm Sơn năm 2025

21:39 , 10/06/2025

Sáng ngày 10/6, tại Cảng cá Lạch Hới (phường Quảng Tiến), thành phố Sầm Sơn đã diễn ra Lễ hội cầu ngư - bơi trải năm 2025.

Ra mắt cuốn sách "Lịch sử xã Vĩnh Tiến, giai đoạn 1930 - 2024"

Ra mắt cuốn sách "Lịch sử xã Vĩnh Tiến, giai đoạn 1930 - 2024"

14:26 , 10/06/2025

Chiều ngày 9/6/2025, Đảng ủy xã Vĩnh Tiến, huyện Vĩnh Lộc đã tổ chức lễ ra mắt cuốn sách “Lịch sử xã Vĩnh Tiến, giai đoạn 1930 - 2024”.

Vlasta - Sầm Sơn, khuấy động mùa hè Sầm Sơn

Vlasta - Sầm Sơn, khuấy động mùa hè Sầm Sơn

19:50 , 08/06/2025

Hè về, biển Sầm Sơn lại trở thành điểm đến lý tưởng cho hàng triệu du khách. Đặc biệt hơn khi hè năm nay phía Nam Sầm Sơn đang trở thành tâm điểm với hàng loạt hoạt động nghệ thuật, giải trí đặc sắc – nằm trong chuỗi sự kiện hè Vlasta Summer Fest. Sự kiện do Tập đoàn Văn Phú tổ chức với mong muốn đưa Nam Sầm Sơn trở thành tâm điểm lễ hội biển khu vực Bắc Trung Bộ.

Du lịch Thanh Hóa vươn lên từ những khó khăn

Du lịch Thanh Hóa vươn lên từ những khó khăn

16:00 , 08/06/2025

Bước vào mùa cao điểm du lịch hè 2025, Thanh Hóa tiếp tục là điểm đến được đông đảo du khách lựa chọn. Tuy nhiên, đứng trước những biến động về thời tiết, chi phí vận tải đường hàng không tăng cao, thị trường khách thu hẹp... đã, đang đặt ra bài toán cho du lịch Thanh Hóa trong việc thu hút khách.

Nâng cao chất lượng đội ngũ hướng dẫn viên du lịch tại điểm

Nâng cao chất lượng đội ngũ hướng dẫn viên du lịch tại điểm

09:56 , 08/06/2025

Với mục tiêu trở thành một trong những điểm đến du lịch hấp dẫn của cả nước, việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực được tỉnh Thanh Hóa đặc biệt chú trọng. Trong đó, đội ngũ 80 hướng dẫn viên du lịch tại điểm chính là những "đại sứ" góp phần tô thắm thêm bức tranh "Du lịch Thanh Hóa - Hương sắc bốn mùa".