Đường dây nóng: 0237 3721150

Nơi lưu dấu nữ tướng anh hùng

Lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam đã ghi lại không ít chương đau thương nhưng cũng rất đỗi hào hùng. Đó là những cuộc tranh đấu không ngơi nghỉ cho quyền tự quyết dân tộc, dù phải đối đầu với bất kỳ kẻ thù tàn bạo nào. Và hậu thế không thể không nhắc đến khởi nghĩa Bà Triệu - một trong những cuộc nổi dậy có tầm ảnh hưởng mạnh mẽ, đã làm lung lay đến tận gốc rễ thành lũy đô hộ nhà Ngô thời bấy giờ. Để tưởng nhớ, tri ân công đức Vua Bà, Nhân dân ta đã dựng đền thờ ở nhiều nơi. Trải qua biết bao thăng trầm dâu bể, giờ đây, những di tích này không chỉ là điểm tham quan du hút thu khách mà còn là nơi giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ.

Minh Quyên

07/11/2024 21:55

Sách Đại Việt sử ký toàn thư chép: Vào năm Mậu Thìn (248) "Người Cửu Chân lại đánh hãm thành ấp, châu quận rối động. Ngô Vương cho Hành Dương đốc quân đô úy Lục Dận làm Thứ sử kiêm hiệu uý. Dận đến nơi, lấy ân đức tín nghĩa hiểu dụ, dân ra hàng phục đến hơn 3 vạn nhà, trong châu lại yên. Sau người con gái ở quận Cửu Chân là Triệu Ẩu tập hợp dân chúng đánh chiếm các quận huyện....". 

Nơi lưu dấu nữ tướng anh hùng- Ảnh 1.

Người con gái ở quận Cửu Chân ấy là Triệu Thị Trinh hay còn gọi là Triệu Trinh Nương, một liệt nữ rạng danh trong lịch sử với câu nói bất hủ "Tôi muốn cưỡi cơn gió mạnh, đạp luồng sóng dữ, chém cá kình ở Biển Đông, đánh đuổi quân Ngô, giành lại giang sơn, cởi ách nô lệ, chứ không chịu khom lưng làm tì thiếp cho người"...

Theo thần tích và tư liệu dân gian, Bà Triệu sinh ngày 2 tháng 10 năm Bính Ngọ (226) tại vùng đất Quan Yên, quận Cửu Chân, nay thuộc làng Quan Yên (hay còn gọi là Yên Thôn), xã Định Tiến, huyện Yên Định. Cha mẹ mất sớm, bà ở với anh trai Triệu Quốc Đạt là một hào trưởng có thế lực trong vùng. Từ nhỏ bà đã ham thích luyện tập võ nghệ. Triệu Trinh Nương có sở thích vào rừng săn thú dữ, trợ giúp kẻ yếu, căm giận cảnh bất bình trong thiên hạ, bởi vậy được dân làng thương yêu. Tại quê hương bà, trước đây có một ngôi đền nhò được nhân dân lập nên để thờ tự. Tuy nhiên do sự bồi lở của dòng sông Mã, làng và đền xưa không còn nữa. Dân làng Yên Thôn đã chọn Nghè Trúc linh thiêng nằm ở lưng chừng núi Quan Yên để phối thờ Bà Triệu cùng thành hoàng làng. Hàng năm, vào ngày 21/2 âm lịch, dân làng đều tổ chức rước kiệu, tế lễ để bày tỏ lòng biết ơn đối với Anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh, người con ưu tú đã sinh ra trên mảnh đất này.

Nơi lưu dấu nữ tướng anh hùng- Ảnh 2.

Sau một thời gian chuẩn bị lực lượng, tích trữ lương thảo, hai anh em họ Triệu cùng nghĩa quân rời quê nhà Quan Yên vượt sông Chu đến vùng núi Nưa nơi có địa thế vô cùng hiểm yếu để lập căn cứ, chiêu mộ thêm binh lực, luyện tập võ nghệ, triển khai binh pháp, mở rộng địa bàn, dựng cờ khởi nghĩa. Thăng trầm thời gian đã đi qua, nhưng ngày nay trên dãy núi Ngàn Nưa vẫn còn một số địa danh được lưu truyền gắn với khởi nghĩa Bà Triệu. Đặc biệt, trong gian trưng bày của Am Tiên trên đỉnh núi Nưa có rất nhiều binh khí bằng đồng như dao, mũi tên do nhân dân đào được xung quanh chân núi. Các nhà khảo cổ đã giám định và cho rằng những binh khí này có niên đại từ 1700 - 2000 năm, phù hợp với thời điểm diễn ra cuộc khởi nghĩa Bà Triệu vào năm 248 sau công nguyên. Dưới chân núi và trên đỉnh Am Tiên hùng vĩ đều có những điểm thờ tự linh thiêng, ghi nhớ công đức của Bà Triệu và các tướng sỹ, đã làm nên cuộc khởi nghĩa oai hùng.

Nơi lưu dấu nữ tướng anh hùng- Ảnh 3.

Vùng núi Quan Yên hay Ngàn Nưa hùng vỹ đều là những vùng đất thiêng đã sinh ra Bà Triệu và bao bọc nghĩa quân trong những ngày đầu gian khó. Để rồi, khởi nghĩa dần lớn mạnh, tiến về xuôi và làm nên những chiến công oanh liệt tại căn cứ Bồ Điền, nay thuộc xã Triệu Lộc, huyện Hậu Lộc. Mảnh đất Bồ Điền trong lịch sử đã được vị nữ vương lựa chọn là căn cứ địa thứ 2, đồng thời cũng là nơi chứng kiến trận đánh cuối cùng và sự hy sinh oanh liệt của Bà.

Ngày nay, xã Triệu Lộc cũng là nơi lưu giữ nhiều công trình tâm linh thờ Bà Triệu có quy mô lớn. Nằm dưới chân núi Gai, thuộc thôn Phú Lộc, xã Triệu Lộc, đền Bà Triệu là công trình lớn nhất trong cả nước, thờ Anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh. Qua hàng ngàn năm, sau rất nhiều lần xây mới, trùng tu, tôn tạo, đền có diện mạo như ngày nay.

Nằm trong quần thể Khu di tích quốc gia đền Bà Triệu còn có nhiều di tích vệ tinh, ghi dấu ấn về cuộc khởi nghĩa do Bà lãnh đạo. Đỉnh núi Tùng tương truyền là nơi Vua Bà tuẫn tiết để bảo toàn khí tiết; tại đây, Nhân dân đã xây lăng mộ Bà. Dưới chân núi Tùng là ngôi mộ của 3 vị tướng họ Lý người làng Phú Điền đã theo phò Vua Bà đánh giặc. Khu lăng mộ Bà Triệu và ba anh em họ Lý được quy hoạch thành một tổng thể thống nhất. Khu vực tâm linh này được bao bọc bởi hệ thống cây xanh bốn mùa, tạo nên khung cảnh vừa tĩnh lặng, vừa hữu tình. Cách đó không xa là đình làng Phú Điền, được xem là nơi tụ linh, tụ phúc của làng, được xây dựng từ thế kỷ XVII để thờ thành hoàng làng, cũng chính là Nữ vương Triệu Trinh Nương.

Nơi lưu dấu nữ tướng anh hùng- Ảnh 4.

Khu di tích Bà Triệu không chỉ là chứng tích quan trọng, nơi lưu giữ nhiều tư liệu lịch sử và giá trị văn hóa quý giá; mà còn thể hiện lòng biết ơn của lớp lớp cháu con dành cho vị Nữ anh hùng dân tộc. Tháng 12 năm 2014, khu di tích Bà Triệu đã được Thủ tướng chính phủ xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt.

Ông Trương Hoài Nam, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Lịch sử và Bảo tồn di sản văn hóa Thanh Hóa

Mặc dù không đi đến thắng lợi cuối cùng, nhưng sau nhiều thế kỷ, dấu ấn của khởi nghĩa Bà Triệu vẫn còn in đậm trong tâm thức mỗi người Việt Nam cùng hình ảnh vị nữ tướng đã trở thành huyền thoại. Để trang sử vàng của dân tộc có thêm một mốc son chói lọi về tinh thần yêu nước và ý chí đấu tranh quật cường trước thế lực ngoại xâm của các thế hệ con dân đất Việt.

Nguồn: Ký sự/TTV

Ý kiến bạn đọc

Xem thêm bình luận
Người kể chuyện Pù Luông xanh

Người kể chuyện Pù Luông xanh

10:22 , 01/06/2025

Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông đang trở thành điểm đến hấp dẫn trên bản đồ du lịch sinh thái Việt Nam. Cùng với sự phát triển này, đội ngũ hướng dẫn viên bản địa đóng vai trò quan trọng, không chỉ kết nối du khách với thiên nhiên, mà còn góp phần gìn giữ và lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống.

Biển quê Thanh

Biển quê Thanh

18:06 , 31/05/2025

Thanh Hóa được thiên nhiên ban tặng đường bờ biển dài 102km, với nhiều bãi biển đẹp, thơ mộng và đang được đầu tư, khai thác mạnh mẽ trong những năm gần đây. Nhờ vậy, xứ Thanh đã trở thành điểm đến du lịch biển được nhiều du khách trong và ngoài tỉnh yêu thích, lựa chọn đặc biệt vào mỗi dịp hè.

Pù Luông “hút” khách mùa lúa chín

Pù Luông “hút” khách mùa lúa chín

11:32 , 31/05/2025

Hàng năm, cứ vào cuối tháng 5 và cuối tháng 10, những thửa ruộng bậc thang trong vùng lõi của khu du lịch Pù Luông, huyện Bá Thước bắt đầu chín rộ. Những cánh đồng lúa vàng rực rỡ, trải dài ôm ấp các triền núi xanh ngát trở thành bức tranh thủy mặc tuyệt đẹp của vùng cao. Vẻ đẹp hấp dẫn của ruộng bậc thang Pù Luông vào mùa lúa chín đã thu hút rất đông khách du lịch trong và ngoài nước đến thưởng ngoạn.

Nhiều trải nghiệm du lịch hấp dẫn tại Vườn quốc gia Bến En

Nhiều trải nghiệm du lịch hấp dẫn tại Vườn quốc gia Bến En

08:00 , 29/05/2025

Để khai thác có hiệu quả tiềm năng du lịch, Vườn quốc gia Bến En tập trung huy động mọi nguồn lực để đầu tư cơ sở hạ tầng, mở các tour tuyến thăm quan du lịch sinh thái kết hợp gia tăng các trải nghiệm để thu hút du khách trong nước và quốc tế, nhất là vào nghỉ dịp lễ và cao điểm mùa hè.

Chung tay bảo tồn, phát huy giá trị Di tích thắng cảnh Phố Cát

Chung tay bảo tồn, phát huy giá trị Di tích thắng cảnh Phố Cát

20:02 , 28/05/2025

Nằm trên địa bàn thị trấn Vân Du, huyện Thạch Thành, di tích thắng cảnh Phố Cát là một trong những trung tâm thờ Thánh mẫu Liễu Hạnh lớn nhất cả nước. Đồng thời, cũng là nơi ghi nhiều dấu ấn trong lịch sử dựng nước, giữ nước của dân tộc ta. Tuy nhiên, do tác động của thời gian và các yếu tố môi trường, di tích đang bị xuống cấp. Trước thực trạng đó, cấp ủy, chính quyền địa phương đã quan tâm đầu tư kinh phí và đang tiếp tục vận động nguồn xã hội hóa từ cộng đồng để bảo tồn, phục dựng và phát huy giá trị của di tích, gắn với phát triển du lịch trên địa bàn.

Lễ động thổ và phát động tu bổ, tôn tạo di tích Đình - Chùa làng Bùi

Lễ động thổ và phát động tu bổ, tôn tạo di tích Đình - Chùa làng Bùi

11:00 , 28/05/2025

Tại huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa, Công ty Cổ phần Tập đoàn Danko (Danko Group) vừa phối hợp cùng UBND xã Quảng Giao tổ chức Lễ động thổ và phát động công đức tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử văn hoá Đình - Chùa làng Bùi giai đoạn 2025 - 2030. Đây là một công trình văn hóa tâm linh mang đậm dấu ấn lịch sử văn hoá vùng đất xứ Thanh.

Hoằng Hoá: Phát huy công năng sử dụng của thiết chế văn hoá, thể thao cơ sở

Hoằng Hoá: Phát huy công năng sử dụng của thiết chế văn hoá, thể thao cơ sở

19:10 , 27/05/2025

Ngày 27/5/2025, tại UBND xã Hoằng Lộc, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hoá tổ chức hướng dẫn các chương trình, mô hình hoạt động tại nhà văn hoá, khu thể thao thôn, phố trên địa bàn huyện Hoằng Hoá.

Miền Tây xanh

Miền Tây xanh

15:15 , 26/05/2025

Từ độ cao của gió, miền Tây xứ Thanh hiện ra như một dải lụa xanh mềm mại, vắt ngang qua những tầng mây, tầng núi, tạo thành bức phông nền kỳ vĩ cho một vùng biên viễn đầy thơ mộng và huyền bí.

Hội Di sản Văn hóa và Cổ vật Thanh Hoa  đúc trống đồng tặng tỉnh Cà Mau

Hội Di sản Văn hóa và Cổ vật Thanh Hoa đúc trống đồng tặng tỉnh Cà Mau

19:46 , 25/05/2025

Sáng 25/5, tại xã Thiệu Trung, huyện Thiệu Hóa, Hội Di sản Văn hóa và Cổ vật Thanh Hoa đã tổ chức nghi lễ đúc trống đồng bằng phương pháp thủ công truyền thống để tặng tỉnh Cà Mau. Bà Lê Thị Nhung, Ủy viên Ban Thường vụTỉnh ủy, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Cà Mau và đại diện lãnh đạo Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội và HĐND, Văn phòng UBND tỉnh, Sở văn hóa-Thể thao và Du lịch hai tỉnh Thanh Hóa, Cà Mau tham dự nghi lễ.

Kích cầu du lịch cao điểm hè 2025

Kích cầu du lịch cao điểm hè 2025

08:18 , 23/05/2025

Đón đầu làn sóng du lịch hè 2025, ngành du lịch và hàng không Việt Nam đang triển khai đồng loạt nhiều chương trình kích cầu hấp dẫn để thu hút lượng khách tăng trở lại.