Mới tháng trước, vào nhà hắn, tôi vẫn thấy con chó béc to như con bê con và dữ như cọp đi đi lại lại trong sân. Tôi vừa đi vừa run khi bước lên khu nhà ba tầng lầu rộng thênh, bởi con béc cứ bám theo sau, hít hít cái mõm vào thắt lưng nóng hôi hổi. Tôi lạnh cả gáy. Nói dại, nó ngoạm một cú vào sườn, coi như toi đời! Nhưng hôm nay vào nhà hắn, thấy vắng teo…

Hắn về hưu chưa được năm. Thời đương chức phó Giám đốc Công an tỉnh, mỗi lần tôi về họp hành, hắn đều mời đến nhà chơi. Với bạn bè cũ, hắn đối xử như thế, cũng không có gì đáng chê trách. Tôi với hắn cùng học trường sỹ quan An ninh từ những năm vào thập kỷ bảy mươi của thế kỷ trước. Hai thằng học cùng lớp, cùng quê, cùng khoa, nhưng khác huyện. Thân thì cũng chẳng thân là mấy vì tính cách khác biệt, nhưng đi chơi đâu, hắn vẫn rủ tôi. Mỗi lần nhận được tiền gia đình gửi, hắn đều đãi tôi một bát phở sáng.

Tôi đi thẳng lên tầng trên, thấy hắn đang cắm cúi trước bàn phím máy tính. Hắn có ý định lập một nich trên Facebook để giao lưu với cư dân mạng. Hắn muốn tìm một cái tên cho thật ý nghĩa nội hàm. Hắn hỏi ý kiến tôi, vì biết tôi hiện đang tung hoành trên mạng. Tôi đùa: Lấy tên là Chó Già ! Ông làm công an cả đời có khác chi con chó giữ nhà, bây giờ về hưu, tất nhiên phải già! Ha ha ha! Tôi tưởng hắn giận, nhưng không ngờ hắn lại rất vui vẻ.

"Cái tên ấy cũng hay! Thực sự là mang ý nghĩa nội hàm! Nhưng đã là chó thì phải biết giữ nhà và trung thành với chủ. Nếu không, nuôi làm gì cho tốn cơm? Con chó béc nhà tôi đi đời hôm qua rồi! Bao nhiêu năm nay nuôi béo nó trong nhà. Ông có biết tiêu chuẩn ăn một ngày của nó như thế nào không? Cân rưỡi thịt bò cho một ngày! Tôi hợp đồng hẳn hoi với chủ lò mổ, thế mà vừa rồi, tôi bị cướp chiếc xe tay ga giữa ban ngày, ban mặt, con chó ở bên cạnh mà vô tích sự, để mặc cho hai thằng cướp tấn công lại chủ nó".

Thì ra con chó béc đã bị hắn xử lý rồi! Hèn chi khi vào nhà không thấy, tôi chưa kịp hỏi, hắn đã nói ra.

"Thế ông bán nó rồi à? Thảo nào thấy vắng. Trông nó hung dữ như con sư tử, có nó, thằng nào dám mò đến nhà ông trộm cướp?"

Hắn nhìn tôi, buông một tiếng thở dài.

"Cũng tại tôi ông ạ! Tôi quá nuông chiều! Giống nhà chó, ăn đầy đủ quá, sẽ trở nên lười biếng, không còn khả năng săn mồi. Cho ăn kém, thì nó ăn vụng. Đúng ra, chỉ cho ăn vừa đủ thôi! Khi vào cuộc săn mồi, con nào săn giỏi, thưởng! Có như thế mới kích thích được bản năng săn mồi của loài chó!"

Và hắn vừa pha chè vừa kể cho tôi nghe toàn bộ sự việc bị cướp xe máy và con chó béc nhà hắn bị bán cho chủ lò mổ giết thịt một cách thê thảm như thế nào.

Sáng thứ bảy, hắn dắt xe máy ra ngõ, con chó béc cứ ư ử đòi đi theo. Hắn nghĩ, về hưu rồi, cũng nên thoải mái một chút. Hắn chạy xe chầm chậm cho con chó bám theo sau, định bụng vào quán phở bò tái, mua cho nó bát nạm. Từ ngày về hưu, thằng chủ lò mổ chỉ đến có một lần đưa cái giấy thanh toán thịt bò rồi mất tăm mất dạng. Hắn vào quán, gọi một bát phở tái và một bát nạm, phở tái cho người và nạm cho chó. Hắn đặt bát nạm xuống nền gạch, con chó béc chỉ tợp có hai cái đã sạch nhẵn. Trong khi hắn đang ăn phở, phía bên ngoài, đột nhiên xuất hiện hai thằng trông dữ dằn như tù mới tha về, chả biết tra tuýp bẻ khóa từ lúc nào, nhảy lên chiếc xe của hắn nổ máy. Hoảng hốt, hắn chạy ra hô hoán. Xung quanh có biết bao nhiêu người mà không lấy một ai dám lao vào bắt hai tên trộm. Hắn liều mạng lao vào ôm chặt lấy thằng ngồi sau thì bị một cái cùi trỏ thúc vào mạng sườn đau điếng. Hắn phải bỏ tay ra. Nhớ miếng võ học ở trường An ninh, hắn nghiêng người tung một cú đạp ngang sườn nhưng bị thằng kia túm bàn chân vặn ngược một cái rồi đẩy ra. Hắn ngã chổng khèo, lăn mấy vòng. Cũng may mà hắn còn nhớ động tác lộn theo chiều vặn chứ không thì gẫy chân là cái chắc. Hai thằng cướp kéo ga, chiếc xe biến vào trong dòng người đông nghịt trên phố. Hắn quay lại phía sau, con chó béc đứng trơ mắt nhìn, cứ như bọn trộm đánh ai chứ không phải đánh ông chủ.

Phải lúc lâu sau mới thấy một chiến sĩ Cảnh sát khu vực chạy tới. Hắn định "xạc" cho một mẻ về việc "thiếu tinh thần trách nhiệm trong việc giữ gìn trật tự an ninh khu vực mình phụ trách". Nhưng chợt nhớ ra là mình đã về hưu rồi, nên thôi. Hắn không báo cáo việc mất xe, vì biết, có báo cáo, cũng chẳng ma nào điều tra. Đã không tìm được xe, lại lộ ra lãnh đạo công an mới về hưu đã bị dính cước vì thiếu "ý thức cảnh giác tội phạm", khéo lại bị thiên hạ chê cười, thêm xấu hổ.

Hắn gọi điện cho thằng cháu ruột đánh xe ra đưa hắn về, còn con chó béc vô tích sự, hắn bán luôn cho lão chủ quán giết thịt.

Hắn chậm chạp bước lại tủ ly, lấy ra một chai rượu màu nâu đen, phía dưới phồng ra hình quả bầu canh, cái cổ thon nhỏ và dài như cái cuống, đặt trước mặt tôi rồi lại mở tủ lạnh, cầm một khúc gì tròn tròn, cưng cứng, nhờn nhờn mỡ, trông rất khả nghi, thái ra mấy lát. Hắn bảo đó là xúc xích Pháp, con gái bên Mỹ mới gửi về, loại này để cả năm không hỏng, ăn rất bổ, không ảnh hưởng đối với người áp huyết cao và mắc chứng đái tháo đường.

Tôi nhón một miếng mỏng, nhai chậm chạp xem mùi vị thế nào, nhưng cảm thấy mùi gây gây, hăng hăng như mùi hung lìu. Khéo ăn miếng dồi chó quán bà Lạc có khi lại còn ngon hơn! Tôi nghĩ thầm.

Nhấp một ngụm rượu, hắn trầm ngâm:

"Về hưu rồi, có nhiều vấn đề tôi mới nghẫm nghiệm ra ông ạ! Tại mình khi đang làm lãnh đạo, khách đến nhà, ai cũng khúm núm, xun xoe, thành ra con chó nó cũng bị ảnh hưởng. Giá cho nó ăn vừa phải thôi, để nó tiếp cận hàng ngày với xã hội bên ngoài, chạm trán với bọn trộm cướp, làm gì đến nỗi chậm chạp, lười nhác và mất khả năng chiến đấu như thế? Chính không khí an bình giả tạo trong nhà đã làm tê liệt khả năng phản vệ của nó. Đúng dòng chó Đức, đầu to, mõm vuông, ben kheo chéo góc ba mươi độ, màu lông vàng đen. Cái phom của nó thật không chê vào đâu được! Chính vì được chủ chăm sóc và cho ăn ngon quá mức, đâm lười nhác. Thế mới biết, vật chất và môi trường sống quan trọng như thế nào. Ngày xưa con béc này đã từng tham gia mấy Chuyên án lớn, hoàn thành nhiệm vụ xuất sắc, tôi mới đưa về nuôi, thế mà bây giờ, hỏng!"

Nói đến chuyện chuyên án với lại chó, tôi nhớ lại một lần, khi đó hắn đang là Phó thủ trưởng cơ quan Cảnh sát điều tra cấp tỉnh, tôi thụ lý chính một vụ án kinh tế trọng điểm. Sau khi xác minh, thu thập chứng cứ, đủ căn cứ kết luận Giám đốc Công ty vật tư và đồng bọn "lợi dụng chức vụ quyền hạn, thông đồng rút vật tư nhà nước đưa ra thị trường tự do bán thu lãi bất chính". (Thời bao cấp, giá nhà nước chỉ bằng một phần ba giá ngoài thị trường). Vụ này tôi đã bỏ công cả tháng trời xác minh nguồn tin cơ sở: Công ty vật tư tỉnh vừa nhận từ Công ty vật tư trung ương 5 tấn thiết bị điện tử không về nhập kho, đưa ra thị trường tự do tiêu thụ.Tôi lập tức cho người xác minh. Kết quả cho thấy, Tài koản 51 – tiền gửi của Công ty vật tư tỉnh tại nhân hàng ghi "nợ" (thanh toán với người bán), Tài khoản đối ứng, bên bán ghi "có" "thanh toán với người mua" . Như vậy là một nghiệp vụ thanh toán giữa bên mua và bán đã hoàn tất. Tôi phi ra Hà Nội, đến Công ty vật tư Trung ương, sửng người khi cầm tờ phiếu xuất kho, toàn là những thiết bị quý mà thời đó mang ra thị trường tự do, bán một lãi gấp bốn, năm lần. Đã có đầy đủ chứng cứ, việc còn lại là nhanh chóng xác minh xem bọn chúng tiêu thụ ở đâu? Tôi gửi giấy triệu tập gã cung ứng vật tư và trực tiếp xét hỏi hắn:

– Anh là người ký chứng từ nhận hàng ? Hàng đâu?

Thằng Bôn, nhân viên cung ứng lắp bắp.

– Dạ… Thưa… Hàng nhập kho công ty ạ! Tôi quẳng tờ biên bản kiểm kho trước mặt hắn.

– Nhìn đi! Đừng để mát thời gian.

Thằng Bôn không chịu nổi cái nhìn mỉa mai của tôi khi đó, khai:

– Thưa anh, em chỉ nghe theo lệnh Giám đốc.

– Bán đâu ?

– Dạ, Hà Nội ạ! Tôi đặt bản tự khai trước mặt thằng Bôn.

– Khai nhanh!

Trong lúc thằng Bôn ngồi viết tự khai, tôi lập kế hoạch xác minh. Hai mũi trinh sát lập tức lên đường xác minh theo lời khai của cung ứng vật tư Phạm ngọc Bôn. Hai ngày sau, kết quả xác minh cho thấy, gã Giám đốc Công ty vật tư tỉnh đã thao túng cho bọn tay chân tuồn hàng bán cho gian thương thiết bị điện tử của nhà nước lấy lãi chia nhau. Chúng chưa kip lập phiếu nhập kho khống, cân đối sổ sách thì bị tôi phát hiện và khóa chặt sổ sách. Vụ án kinh tế "Lợi dụng chức vụ quyền hạn, cố ý làm trái nguyên tắc Tài chính kế toán để tham ô" kèm các chứng cứ đã được xác lập, chính hắn đã nghe tôi trực tiếp báo cáo, đồng ý ký Quyết định khởi tố vụ án và khới tố bị can. Nhưng khi về đơn vị, lãnh đạo phòng tôi lại chỉ thị cho tôi tạm dừng vụ án, "chờ nghiên cứu thêm".

Khi đó, tôi đang trẻ, máu chiến lắm, biết là bọn chúng "có vấn đề", tôi ngầm tống đạt ngay Quyết định khởi tố cho bị can, đồng thời gửi các cơ quan tham gia tố tụng. Cuối cùng, vụ án buộc phải đưa ra công khai, vì đã khởi tố Giám đốc công ty, không thể không chứng mình hành vi phạm tội của hắn?. Cuối cùng, không thể che giấu, vụ án vẫn phải tiến hành theo trình tự tố tụng dưới sự giám sát của Viện kiểm sát cùng cấp. Lần ấy, thằng cha Giám đốc mất chức, bị cảnh cáo, bọn đồ đệ của hắn bị bắt tống giam, còn tôi bị "hành" ghê gớm. Đám lãnh đạo Phòng cay lắm, vì đã ăn của đút rồi, giờ thì mất mặt, liền họp đơn vị, mời cả cán bộ tổ chức là thằng Định khều, xét kỷ luật tôi. Vì tôi làm đúng luật "Sau hai mươi tư giờ, phải tống đạt cho bị can biết để áp dụng các biện pháp cần thiết phục vụ cho cuộc điều tra" nên chẳng làm gì được tôi. Cuối cùng, bọn chúng dùng Nghị quyết tập thể kỷ luật cảnh cáo tôi bằng một lá đơn nặc danh, bọn chúng bịa chuyện vu cáo tôi. Lá đơn đó, chắc chắn là của bọn tay chân lão Giám đốc công ty vật tư.

Buổi tối, hắn cho người gọi tôi lên phòng riêng. Hắn đưa cho tôi xem Biên bản cuộc họp, mặc dù biên bản không có chữ ký của tôi. Hắn bảo: "Tao không bao giờ tin là mày lại có những hành động tham lam và ngu ngốc đó. Bao nhiêu năm sống với mày, tao còn lạ gì nữa! Nhưng đây là Nghị quyết của cả tập thể, có chữ ký của lãnh đạo Phòng mày, làm sao tao có thể chống lại? Thôi, mày chấp nhận mức kỷ luật cảnh cáo, nhớ lấy bài học cay đắng này!"

Hắn khép cửa lại, giọng hài hước: "Giả dụ con chó mày nuôi, không nghe lời chủ, liệu mày có trị tội nó không?"

Tôi đã định chửi vào mặt hắn vì câu nói xỏ xiên đó, nhưng tôi cố kìm, mình là phận lính, hắn đang đương chức lãnh đạo, đành nuốt hận vào trong.

Thì ra hắn đâu phải thằng xoàng? Hắn biết tiến, biết dừng đúng lúc chứ không dại dột như tôi. Hèn chi hắn leo lên chức nhanh như vậy! .

Tôi bảo hắn: "Ông còn nhớ vụ án Công ty vật tư năm xưa không? Vụ án mà chính tay ông ký quyết định kỷ luật tôi ấy? Khi đó, tôi cũng như một con chó, nhưng lại là một con chó chết vì sự trung thành với nhiệm vụ giữ nhà của mình. Hóa ra, chủ thì cũng có dăm bảy loại chủ, còn chó thì cũng có dăm bảy loài!" Nghe câu nói của tôi, mặt hắn nhăn lại như thể miếng xúc xích có dòi.

– Ông chửi đểu tôi đấy à? Khi đó, vị trí của tôi đâu phải Chủ thể của một ông chủ? Tôi cũng chỉ là một con chó giống như ông mà thôi. Nếu tôi không khôn ngoan, tôi sẽ bị chủ thải loại, hoặc bị các con chó khác ăn thịt! Thì ông cứ suy từ cái vụ của ông ra thì biết!

Tôi giả vờ phê phê rượu: "Hoá ra, ông với tôi cũng chỉ như hai con chó mà thôi!"

– Thì vẫn! Hắn hài hước. Nhưng tôi giỏi hơn ông là luôn chiều theo ý chủ và biết đánh lừa những con chó khác!

– Thế thì khi lâm sự, chủ sẽ chết vì những con chó như ông!

– Ha ha ha! Tôi xin thề với ông, chủ thì không bao giờ chết! Có chết, là chết những con chó như ông với tôi mà thôi! Nhưng ông đã chết trước tôi. Cái chết sớm hay muộn, chấm điểm về sự khôn ngoan của mỗi con chó!

Hắn bỗng nhiên im lặng, có lẽ hắn biết mình đã đi quá xa trong câu chuyện. Dẫu sao hắn cũng từ một vị trí rất cao trong ngành vừa bước xuống. Tôi định đưa ra một ý chết người để thăm dò "chất chó" trong con người hắn: "Nếu như có một ông chủ khác giàu có, nuôi béo hơn chủ cũ thì ông sẽ thế nào?" Vốn là thằng cha khôn ngoan, bao giờ hắn cũng biết dừng lại đúng lúc. Hắn giơ tay ngăn ý tôi định nói.

– Thôi, không nói chuyện chó nữa. Ngày mai tôi sẽ đi Sơn Tây tìm mua con chó khác. Lần này tôi sẽ mua một con chó đã được huấn luyện kỹ càng và tôi phải được "mục sở thị" trước, đạt yêu cầu, đắt mấy cũng mua. Nghe nói bây giờ trên ấy có những trại huấn luyện chó tư nhân, chính nòi béc Đức. Loài khuyển này cực kỳ trung thành với chủ, tính kỷ luật nghe lời chủ, cộng với khả năng chiến đấu bảo vệ theo lời chủ nhân. Nhưng ông ạ! Điều quan trọng làm nên khả năng thép và lòng trung thành với chủ của một con chó béc là chế độ đãi ngộ và cách huấn luyện. .

– Nhưng còn phải xem chủ là hạng người thế nào đã chứ? – Tôi ngầm trả thù món nợ ngày xưa. Nhưng hắn không phải là tay vừa.

– Bất luận chủ là hạng người nào, ăn cơm chủ thì phải phải tuân lệnh chủ! Hắn bảo vừa rồi, hắn không tiếc chiếc xe tay ga mấy chục triệu, hắn chỉ buồn vì đã quá tin vào một con chó. Ai đời, khi lâm sự, chó để mặc cho chủ chết. Giá hôm đó, con chó nhà hắn được huấn luyện thường xuyên, sống trong một môi trường khác, chỉ một cú đớp, hai thằng cướp đứt phăng cuống họng rồi! Đúng là khi lâm sự, mới biết con chó nào tài giỏi và trung thành với chủ.

Hắn dừng lại một tí như liên tưởng, suy tư một vấn đề gì đó nghiêm trọng lắm. Xong rồi, hắn ghé sát vào tai tôi, hạ thấp giọng, nói nhỏ. Khốn khổ cho hắn, mới về hưu đã lú lẫn! Trong phòng chỉ có hai thằng, vợ hắn đã sang bên ngoại hai ngày nữa mới về thì ai vào mà nghe trộm? Hắn bảo, hắn nghi ngờ hai thằng cướp xe của hắn, khéo lại là hai nhân viên Cảnh sát đã bị hắn ký kỷ luật oan như đối với tôi ngày trước. Bởi vì cái cách dùng cùi trỏ thúc vào mạng sườn giống miếng "đánh cút" của động tác võ thuật bọn mình đã từng học trong trường An ninh ngày xưa. Tôi nhìn thấy trán hắn nhăn nhăn, như hồi tưởng lại một thời đang còn đương chức. Có thể từ cái vụ bị cướp xe máy, hắn sẽ phải nhớ lại tất cả những việc hắn đã làm trước đây xem có gây ra nỗi đau khổ và bất hạnh cho những ai ngoài xã hội và nhân viên dưới quyền hắn không? Và hắn biết, nếu có, những năm tháng cuối đời, hắn sẽ lãnh đủ. Bây giờ tôi mới ngộ ra vì sao mới về hưu, hắn đã phải vội vã tìm mua một con chó trung thành với hắn đến vậy! Thì ra, khi về già, một nhà lãnh đạo tài ba và quyền uy như hắn, lại phải cố công đi tìm mua, để mong nhờ cậy vào sự trung thành theo bản năng của một con chó.

Hai ngày sau, hắn gọi điện báo tin cho tôi là đã mua được con béc Đức. Con chó này được huấn luyện kỹ càng, khả năng chiến đấu bảo vệ chủ rất tuyệt vời với giá tám trăm triệu.

Tôi chúc mừng hắn và nhắc lại lời đề nghị hôm nọ: "Thế còn cái ních cho trang Facebook của ông vẫn là "chó già" chứ?" Hắn cười khùng khục trong cuống họng: "Con chó nào đã trung thành với chủ thì đến già vẫn thế! Cần chi cứ phải nói rõ ra? Ông có nghe người ta bảo, có những con chó khi chủ chết, nó bỏ ăn, ra mộ cùng nằm bên cạnh đợi theo chủ không?Theo tôi, lấy tên là "phận sự", nó mang nội hàm cả về Nghiệp trong nghề của bọn ta, lại mang ý nghĩa xã hội, hay hơn ông ạ!"./.