ĐÀI PHÁT THANH VÀ TRUYỀN HÌNH THANH HÓA

Thanh Hoa Radio and Television
Đường dây nóng: 0237 3721150

Canh bột lá yao – Món ăn "cộng đồng" của người Êđê

Trong các dịp sinh hoạt cộng đồng, người Êđê thường nấu các món ăn truyền thống trong đó canh bột lá yao là món được nhiều người yêu thích.

12/03/2019 06:04

Tiếng chày giã vang lên nhịp nhàng, từng nhát chày nện thình thịch vào cối gạo tẻ ngâm mềm, giã cùng lá yao cho nhuyễn mịn. Đó là nguyên liệu chính không thể thiếu của người Êđê khi chế biến món canh bột lá yao.

canh bot la yao – mon an "cong dong" cua nguoi ede hinh 1
Các nguyên liệu chính để nấu món canh bột lá yao.
Chị H Linh Ayun, ở buôn Cuôr Đăng B (xã Cuôr Đăng, huyện Cư Mgar, tỉnh Đắk Lắk) cho biết, canh bột lá yao là món ăn truyền thống của người Êđê đã có từ thời ông bà, được ưa chuộng tới tận ngày nay.

Mỗi khi trong gia đình hay trong buôn có đám, tiệc, các chị em phụ nữ lại tụ họp, mỗi người một tay chuẩn bị các nguyên liệu, người chặt cây chuối, người thái mít non, người nhóm bếp củi thật to để chuẩn bị nấu canh.

canh bot la yao – mon an "cong dong" cua nguoi ede hinh 2
Trong gian bếp, các chị em người Êđê đang tất bật nấu ăn.
“Canh bột lá yao có ý nghĩa rất quan trọng với người Êđê vì đây là món ăn truyền thống của người Êđê từ ngày xưa và đến nay vẫn còn tồn tại. Có những dịp lễ ăn mừng hoặc là lễ đầu năm ăn cơm trong gia đình, sum họp gia đình hay các ngày lễ ăn mừng hoặc đám ma thì cũng nấu món canh này”, Chị H Linh Ayun nói.

Canh bột lá yao thường được nấu trong những chiếc nồi đồng hay nồi gang to. Món ăn này có nhiều nguyên liệu, gia vị kết hợp như thịt bò, xương heo hoặc vếch bò (phần đầu ruột non của bò), cây môn thục, cà đắng phơi khô, đu đủ xanh, lõi cây chuối non, ớt, củ nén. Các nguyên liệu này có thể thay đổi theo sở thích hoặc khẩu vị của người nấu, tận dụng những nguyên liệu có sẵn theo mùa.

canh bot la yao – mon an "cong dong" cua nguoi ede hinh 3
Tô canh bột lá yao (góc dưới bên phải) được bày ra cùng nhiều món ăn truyền thống trong bữa ăn.
Đặc biệt, thành phần không thể thiếu là gạo và lá yao (một loại lá rừng có vị ngọt, mùi thơm, hình dáng gần giống lá trầu không). Gạo sau khi ngâm mềm sẽ được để ráo nước, sau đó giã chung với lá yao cho tới khi nát đều, mịn như bột, bột càng mịn thì món canh càng ngon.

Chị H Saly Mlô, ở buôn Tai, xã Krông Jing, huyện M’Drăk, tỉnh Đắk Lắk cho biết, trước kia, lá yao chỉ có ở trên rẫy, trong rừng nên để nấu món canh này, các chị em phải đi hái lá yao từ sáng sớm hoặc từ chiều hôm trước. Khi hái thường chọn những lá vừa già tới, có màu xanh đậm, không hái lá non vì khi nấu món canh sẽ không có được màu xanh đẹp mắt.

canh bot la yao – mon an "cong dong" cua nguoi ede hinh 4
Cả gia đình cùng thưởng thức bữa ăn với những món ăn truyền thống.
“Lá yao thì được hái từ trong rừng hoặc trên rẫy sau đó về dùng gạo ngâm cho đến khi gạo mềm ra thì giã cùng với lá yao đó. Ta nấu nồi nước trên bếp cho sôi và bỏ các nguyên liệu vào sau đó mới hòa bột lá yao đã giã vào nấu chung. Thường thì sẽ cho các loại thịt nấu cùng hình như thịt heo hay thịt bò, như vậy món canh bột lá yao sẽ càng thêm ngon”, chị H Saly Mlô cho biết thêm.

Khi nấu món canh bột lá yao, người Êđê thường xào sơ phần thịt hoặc hầm xương cho nhừ, sau đó cho mít non, lõi chuối non, cà đắng khô vào nấu mềm, rồi mới đến các nguyên liệu như môn thục, môn nước. Khi các nguyên liệu gần chín tới thì mới bỏ nước chắt từ hỗn hợp bột gạo giã vào nồi và khuấy đều, nêm, nếm cho vừa ăn. Sau khi đã bỏ bột vào thì phải bớt lửa đồng thời phải đảo liên tục để bột gạo không bị lắng xuống gây cháy nồi, ảnh hưởng độ ngon của nồi canh.

Chị H Loan Byă, ở buôn Cuôr Đăng B, xã Cuôr Đăng, huyện Cư Mgar, tỉnh Đắk Lắk cho biết, tuy cuộc sống ngày càng hiện đại và nhiều nét sinh hoạt của người Êđê dần mất đi theo thời gian, nhưng trong những dịp sinh hoạt cộng đồng, người Êđê vẫn được gắn kết bởi những món ăn truyền thống. Nhất là đối với các chị em, đây chính là dịp để nhiều thế hệ các bà, các chị cùng trò chuyện, truyền lại cho nhau bí quyết chế biến các món ăn của cộng đồng.

“Đây là một món được yêu thích trong gia đình, nhất là đối với những người con đi xa nhà lâu ngày như đi học hoặc đi làm thì mỗi khi trở về nhà đây là món khiến người ta thèm và nhớ nhất. Đối với tôi là một người trẻ thì tôi vẫn rất mong được học cách chế biến món canh này không chỉ nấu cho bản thân thưởng thức mà còn để có thể hướng dẫn cho bạn bè, các chị em, cả con cháu sau này nữa để họ cũng có thể gìn giữ và biết cách nấu món canh này”, Chị H Loan Byă nói.

Cũng như cà đắng, món canh bột là món ăn truyền thống, mang đặc trưng của người Êđê. So với canh cà đắng thì canh bột lá yao có chút kỳ công hơn khi chuẩn bị nguyên liệu. Trong những dịp lễ, tiệc quan trọng thì món canh bột là món ăn phổ biến được gia chủ làm để thiết đãi khách quý.

Trong bữa ăn, món canh bột lá yao thường được ăn kèm với cơm, cùng với các món truyền thống khác của người Êđê như cà đắng giã muối ớt, đu đủ giã kiến vàng, lá mì (sắn) xào, xôi nếp hấp… Giữa nhiều món ăn được bày ra, tô canh bột lá yao hấp dẫn người thưởng thức bởi màu sắc và mùi thơm dìu dịu. Khi ăn vào sẽ cảm nhận chút vị đắng của cà, vị cay của ớt, vị sệt sệt của nước canh, vị béo béo của thịt nấu nhừ và cả mùi thơm dịu của lá yao. Có lẽ vì vậy mà càng ăn canh bột lá yao càng hao cơm, càng muốn ăn và sau đó nhớ mãi./.

H Xíu/VOV - Tây Nguyên

 

 

 


Ý kiến bạn đọc

Xem thêm bình luận

Đọc thêm

Náo nức du xuân

Náo nức du xuân

15:41 , 08/02/2025

Tiết trời mát mẻ, không khí trong lành, cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, những nét văn hóa đặc trưng của các dân tộc thiểu số… Đó là trải nghiệm tuyệt vời giữa một bức tranh xuân sống động, đầy màu sắc. Thường Xuân, vùng đất quế ngọc Châu Thường là điểm đến lý tưởng cho chuyến du lịch đầu năm.

Lễ hội truyền thống chùa Báo Ân

Lễ hội truyền thống chùa Báo Ân

15:17 , 08/02/2025

Ngày mùng 7/2 (tức ngày mùng 10 tháng giêng âm lịch ), UBND xã Thiệu Vân phối hợp Hội phật giáo thành phố Thanh Hóa đã tổ chức khai mạc lễ hội truyền thống chùa Báo Ân.

Huyện Cẩm Thủy bảo tồn văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch

Huyện Cẩm Thủy bảo tồn văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch

10:05 , 08/02/2025

Một trong những thành công của huyện Cẩm Thủy trong những năm qua là việc khôi phục, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Việc bảo tồn đa dạng các giá trị văn hóa truyền thống không chỉ làm phong phú thêm đời sống văn hóa tinh thần cho người dân mà giúp Cẩm Thủy phát triển du lịch.

Ngày Thơ Việt Nam 2025 sẽ lần đầu được tổ chức tại Ninh Bình

Ngày Thơ Việt Nam 2025 sẽ lần đầu được tổ chức tại Ninh Bình

09:35 , 08/02/2025

Thay vì diễn ra tại Thủ đô Hà Nội như 22 lần trước, Ngày Thơ Việt Nam 2025 sẽ diễn ra tại thành phố Hoa Lư, Ninh Bình với sự phối hợp tổ chức của Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Bình vào ngày 12/2, tức Rằm tháng Giêng năm Ất Tỵ.

Không để xảy ra mất an ninh trật tự trong lễ hội xuân

Không để xảy ra mất an ninh trật tự trong lễ hội xuân

09:15 , 08/02/2025

Với hơn 1.500 di tích lịch sử - văn hóa, Thanh Hóa là điểm đến hấp dẫn của du khách thập phương mỗi dịp Tết đến Xuân về. Để đảm bảo an ninh, an toàn cho du khách khi lễ đền, chùa, hành hương chiêm bái, lực lượng Công an trên địa bàn tỉnh tiếp tục duy trì chế độ trực ban, triển khai đồng bộ nhiều phương án, không để xảy ra phạm pháp hình sự, hoạt động vi phạm pháp luật trong thời gian cao điểm lễ hội Xuân 2025.

Gần 2,1 triệu khách quốc tế đến Việt Nam trong tháng 1/2025

Gần 2,1 triệu khách quốc tế đến Việt Nam trong tháng 1/2025

09:05 , 08/02/2025

Theo Tổng cục Thống kê, gần 2,1 triệu lượt khách quốc tế đã đến Việt Nam trong tháng đầu tiên của năm 2025, tăng gần 37% so với cùng kỳ của năm ngoái.

Lễ hội Mường Khô Xuân Ất Tỵ năm 2025

Lễ hội Mường Khô Xuân Ất Tỵ năm 2025

23:03 , 07/02/2025

Trong 2 ngày 6 và 7/2, xã Điền Trung, huyện Bá Thước tổ chức Lễ hội Mường Khô năm 2025 nhằm tri ân Quận công Hà Công Thái và sỹ phu yêu nước Hà Văn Mao đã có công lao chống giặc ngoại xâm phía Tây tỉnh Thanh Hoá vào cuối thế kỷ XVIII, đầu thế kỷ XIX.

Lễ hội Sết boóc mạy năm 2025

Lễ hội Sết boóc mạy năm 2025

20:24 , 07/02/2025

Ngày 7/2 tức (mùng 10 tháng Giêng năm Ất Tỵ), lễ hội "Sết Boóc mạy" hay còn gọi là "Tết cây bông" của dân tộc Thái đã được tổ chức tại thôn Mó 1, xã Cán Khê, huyện Như Thanh. Đây là lần đầu tiên Lễ hội diễn ra kể từ khi được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia năm 2024.

Du xuân, lễ chùa đầu năm – Nét đẹp văn hóa của người Việt

Du xuân, lễ chùa đầu năm – Nét đẹp văn hóa của người Việt

16:15 , 07/02/2025

Một trong những nét đẹp văn hóa rất đáng quý của người Việt đó là du xuân lễ chùa đầu năm. Đây không đơn thuần là một hoạt động tâm linh, tín ngưỡng cầu mong những điều may mắn trong năm mới mà còn là cơ hội để mọi người tận hưởng không khí mùa xuân, gặp gỡ gia đình, bạn bè và chia sẻ những niềm vui trong mùa xuân mới.

Di sản văn hoá Múa đèn chạy chữ Thiệu Quang

Di sản văn hoá Múa đèn chạy chữ Thiệu Quang

11:00 , 07/02/2025

Nghệ thuật trình diễn dân gian múa đèn chạy chữ, hát chèo chải cổ ở xã Thiệu Quang, huyện Thiệu Hóa đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào năm 2023.