ĐÀI PHÁT THANH VÀ TRUYỀN HÌNH THANH HÓA

Thanh Hoa Radio and Television
Đường dây nóng: 0237 3721150

Giữ gìn nghề dệt bản Thái

Bộ quần áo truyền thống nam giới của dân tộc Thái rất ít xuất hiện trong sinh hoạt hàng ngày. Có nhiều lý do khác nhau nhưng phần lớn là do nghề dệt, thêu thổ cẩm truyền thống đã dần mai một trong thời gian qua. Gần đây, nghề dệt thổ cẩm được khôi phục và phát triển, đã giúp cho đồng bào Thái có cơ hội tìm về văn hóa truyền thống của dân tộc mình. Tổ dệt thổ cẩm Táy Dó bản Bèn, thôn Liên Sơn, xã Xuân Lẹ, huyện Thường Xuân là một ví dụ.

Bá Phượng – Xuân Dần

12/10/2024 09:21

Tổ dệt thổ cẩm Táy Dó bản Bèn được thành lập vào tháng 4/2023, có 26 hội viên và gần 20 khung dệt.

Hơn 1 năm nay, tổ dệt không chỉ là nơi trao đổi kinh nghiệm, truyền dạy nghề dệt, thêu thổ cẩm truyền thống, mà còn trở thành địa chỉ sinh hoạt văn hóa, chia sẻ cuộc sống của chị em phụ nữ bản Thái.

Giữ gìn nghề dệt bản Thái- Ảnh 1.

Tổ dệt thổ cẩm truyền thống của chị em phụ nữ người Thái Trắng (Táy Dó) được thành lập là kết quả nỗ lực của rất nhiều người, nhưng có lẽ vui nhất là chị Vi Thị Luyến, người sáng lập nên Tổ dệt, hiện là Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ xã Xuân Lẹ. Chị Luyến kể cho chúng tôi nghe về những trăn trở khi thành lập tổ dệt, những thách thức và cả dự định đưa sản phẩm dệt truyền thống của người Thái Trắng, huyện Thường Xuân đạt chuẩn OCOP, có thể "lên sàn" thương mại điện tử. Qua đó, chúng tôi cảm nhận được tâm huyết và trách nhiệm thật đáng trân trọng của người con bản Thái này đối với bản sắc truyền thống của dân tộc.

Phóng viên Bá Phượng trao đổi cùng chị Vi Thị Luyến – Tổ trưởng Tổ dệt

Xuân Lẹ là xã vùng sâu, vùng xa của huyện Thường Xuân, điều kiện cơ sở vật chất hạ tầng, kinh tế xã hội còn nhiều khó khăn. Toàn xã có hơn 4.400 nhân khẩu, 98% là người Thái Trắng.

Hội Phụ nữ xã Xuân Lẹ có 826 hội viên thường xuyên tham gia sinh hoạt ở 8 chi hội thôn bản. Việc thành lập Tổ dệt và thương mại hóa sản phẩm truyền thống đã cho thấy bước phát triển mới trong tư duy làm kinh tế của phụ nữ dân tộc thiểu số ở xã vùng cao này.

Trước đây, trong cộng đồng người Thái, công việc thêu dệt thổ cẩm không được coi là một nghề. Bởi nó chỉ là công việc tranh thủ khi rảnh rỗi hoặc nông nhàn của nữ giới, sản phẩm làm ra chỉ với mục đích phục vụ cuộc sống hàng ngày hoặc làm lễ vật khi đi lấy chồng. Ngày nay, công việc này đã được xem như một nghề, tạo ra sản phẩm hàng hóa, đem bán được và mang lại thu nhập cho bà con.

Giữ gìn nghề dệt bản Thái- Ảnh 2.

Ở tổ dệt, hội viên cao tuổi nhất khoảng 70 và trẻ nhất khoảng 30 tuổi. Tuy nhiên, họ có chung niềm đam mê và tình yêu cháy bỏng với sắc màu thổ cẩm truyền thống, nói riêng, bản sắc văn hóa của dân tộc, nói chung.

Năm nay, nghệ nhân Ngân Thị Quân dù mới gần 65 tuổi nhưng đã có hơn 50 năm gắn bó với nghề. Dù mắt đã kém, tay chân cũng không còn linh hoạt, nhưng xét về thâm niên, sự lành nghề và hiểu biết về nghề dệt thổ cẩm ở xã vùng cao này thì không ai có thể sánh kịp.

Phóng viên Bá Phượng trao đổi cùng bà Ngân Thị Quân, thôn Liên Sơn, xã Xuân Lẹ, huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa

Bà Cầm Thị Ngọc, năm nay gần 60 tuổi, có hơn 40 năm gắn bó với khung cửi, với nghề trồng bông dệt vải, nuôi tằm lấy tơ. Cũng ngần ấy thời gian, bà Ngọc chứng kiến sự thăng trầm của nghề dệt, những khăn piêu, tà dượt (áo của người Thái Trắng), chiếc váy… xuất hiện ít dần trong bản.

Điều đặc biệt ở Tổ dệt thổ cẩm truyền thống Táy Dó bản Bèn là việc hoàn thiện quy trình sản xuất, phân công lao động trong mỗi công đoạn, phát huy tối đa sở trường và kinh nghiệm của mỗi thành viên trong quá trình hoàn thiện một sản phẩm. Người giàu kinh nghiệm đảm nhận những việc khó, phụ trách khâu hoàn thiện sản phẩm, những thành viên trẻ hơn thì làm những việc đơn giản.

Bà Vi Thị Dường nay cũng đã gần 70 tuổi, được mệnh danh là "phù thủy nhuộm vải thổ cẩm" của tổ dệt. Nghe hướng dẫn cách nhuộm một tấm vải thổ cẩm lên màu chàm như thế nào là đủ biết về kiến thức, kinh nghiệm và trải nghiệm của bà Đường đã đạt đến trình độ nghệ nhân trong nghề.

Giữ gìn nghề dệt bản Thái- Ảnh 3.

Bà Vi Thị Thị Đường, thôn Liên Sơn, xã Xuân Lẹ, huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa cho biết: "Công việc nhuộm vải tốn nhiều công đoạn. Bước 1, vào rừng lấy lá chàm. Bước 2, đun nước cho nóng vừa phải. Bước 3, cho sợi vải trắng vào ngâm. Bước 4, khi nguội cho thêm vôi vào để vò và trộn đều. Bước 5, cho vào ống bương để ngâm lắng nước. Nếu chưa đạt thì làm lại công đoạn 5 khoảng 3 lần để tấm vải đạt được màu sắc chuẩn, sau đó mới mang đi dệt thành tấm thổ cẩm làm váy, làm khan".

Với sự lan tỏa về giá trị và ý nghĩa của sản phẩm thổ cẩm truyền thống, đã có nhiều bạn trẻ trong bản, trong xã tìm đến các nghệ nhân tổ dệt để học thêu dệt thổ cẩm. Chị Lò Thị Doan, năm nay mới qua tuổi 30, hiện là Phó Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Xuân Lẹ, cũng dành tình yêu sâu nặng và lòng tự hào đối với thổ cẩm, với vẻ đẹp của văn hóa truyền thống.

Phóng viên Bá Phượng trao đổi cùng chị Lò Thị Doan, thôn Liên Sơn, xã Xuân Lẹ, huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa

Nghề dệt thổ cẩm truyền thống được khôi phục đã giúp chị em phụ nữ thôn Liên Sơn, xã Xuân lẹ, huyện Thường Xuân có thêm thu nhập khoảng 2 đến 3 triệu đồng 1 tháng. Dù nguồn thu được chưa nhiều, nhưng các chị ai cũng vui vì có thêm việc làm lúc rảnh rỗi, nông nhàn. Đáng quý hơn nữa là họ được góp sức cùng cấp ủy, chính quyền gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống, biến nội sinh thành động lực cho sự phát triển, để từng bước giảm nghèo, xây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn trên mảnh đất quê hương.

Nguồn: Ký sự miền sơn cước/TTV

Ý kiến bạn đọc

Xem thêm bình luận
10 tháng năm 2024, tỉnh Thanh Hoá đạt doanh thu du lịch hơn 32 nghìn tỷ đồng

10 tháng năm 2024, tỉnh Thanh Hoá đạt doanh thu du lịch hơn 32 nghìn tỷ đồng

16:24 , 03/11/2024

10 tháng năm 2024, tỉnh Thanh Hoá đã đón gần 14,7 triệu lượt khách du lịch, với tổng thu du lịch đạt hơn 32.440 tỷ đồng, tăng 38,5% so với cùng kỳ.

Phê duyệt Đề án Phát triển du lịch cộng đồng tại Việt Nam

Phê duyệt Đề án Phát triển du lịch cộng đồng tại Việt Nam

09:06 , 03/11/2024

Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch vừa ban hành quyết định phê duyệt Đề án Phát triển du lịch cộng đồng tại Việt Nam.

Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam chính thức mở cửa

Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam chính thức mở cửa

08:53 , 02/11/2024

Sau 5 năm xây dựng, Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam đã chính thức mở cửa đón du khách tham quan từ ngày 1/11/2024 và miễn phí vé trong 1 tháng.

Bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, truyền dạy văn hóa phi vật thể tại huyện Mường Lát

Bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, truyền dạy văn hóa phi vật thể tại huyện Mường Lát

18:00 , 31/10/2024

Sáng ngày 31/10, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã khai mạc lớp tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, truyền dạy văn hóa phi vật thể cho hơn 100 học viên là cán bộ văn hóa, nghệ nhân, người dân tộc thiểu số có năng khiếu về nghệ thuật của 8 xã, thị trấn trên địa bàn huyện Mường Lát.

Nâng cao chất lượng hướng dẫn viên tại các khu, điểm du lịch

Nâng cao chất lượng hướng dẫn viên tại các khu, điểm du lịch

08:36 , 31/10/2024

Hướng dẫn viên du lịch có vai trò giới thiệu, cung cấp thông tin giúp du khách hiểu biết sâu hơn về các giá trị văn hóa, lịch sử của mỗi địa danh. Những năm gần đây, việc xây dựng và phát triển đội ngũ hướng dẫn viên tại các khu, điểm du lịch đã được ngành du lịch Thanh Hoá quan tâm, góp phần hoàn thiện và nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch của địa phương.

Kết nối du lịch Thanh Hóa với các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên

Kết nối du lịch Thanh Hóa với các tỉnh miền Trung và Tây Nguyên

19:51 , 30/10/2024

Chiều 30/10, Hiệp hội Du lịch tỉnh Thanh Hóa tổ chức hội nghị đánh giá tiềm năng du lịch Thanh Hoá, với sự tham gia của đông đảo các doanh nghiệp hội viên và gần 30 doanh nghiệp lữ hành đến từ các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên.

Bình yên tại thiên đường nghỉ dưỡng LAMORI

Bình yên tại thiên đường nghỉ dưỡng LAMORI

18:30 , 30/10/2024

LAMORI Resort & Spa nằm cách cảng hàng không Thọ Xuân 11km, cách Khu di tích Quốc gia đặc biệt Lam Kinh 2km. Với vị trí thuận lợi, LAMORI dễ dàng kết nối với nhiều điểm tham quan nổi tiếng của huyện Thọ Xuân và tỉnh Thanh Hóa, tạo điều kiện cho du khách khám phá trọn vẹn hành trình di sản và vẻ đẹp thiên nhiên nơi đây.

Định hướng đến năm 2030, Thanh Hóa sẽ là một trong những động lực phát triển du lịch

Định hướng đến năm 2030, Thanh Hóa sẽ là một trong những động lực phát triển du lịch

08:00 , 29/10/2024

Theo Quyết định số 509 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Quy hoạch hệ thống du lịch thời kỳ 2021 -2030, tầm nhìn đến năm 2045 vừa được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch công bố, đến năm 2030, tỉnh Thanh Hoá cùng với Nghệ An, Hà Tĩnh sẽ trở thành 1 trong 6 khu vực động lực phát triển du lịch của Việt Nam.

Ra mắt công trình số hóa Khu di tích lịch sử cách mạng Yên Trường

Ra mắt công trình số hóa Khu di tích lịch sử cách mạng Yên Trường

23:21 , 27/10/2024

Sáng ngày 27/10, tại Khu di tích lịch sử cách mạng Yên Trường, xã Thọ Lập, huyện Thọ Xuân, Ban Thường vụ Tỉnh đoàn Thanh Hóa đã tổ chức chương trình ra mắt công trình số hóa Khu di tích lịch sử cách mạng Yên Trường.

Tọa đàm Thực hành tín ngưỡng hầu đồng bản sắc văn hóa xứ Thanh xưa và nay

Tọa đàm Thực hành tín ngưỡng hầu đồng bản sắc văn hóa xứ Thanh xưa và nay

20:50 , 27/10/2024

Ngày 27/10, Viện Nghiên cứu ứng dụng văn hóa truyền thống Việt Nam đã phối hợp với Câu lạc bộ hát văn tỉnh Thanh Hóa tổ chức tọa đàm về nghi lễ, trang phục, hát văn trong thực hành tín ngưỡng hầu đồng của xứ Thanh xưa và nay.