Đường dây nóng: 0237 3721150

Người phụ nữ giữ lửa văn hóa Thái ở vùng cao Thường Xuân

Tại bản Bèn, thôn Liên Sơn, xã Xuân Lẹ, huyện Thường Xuân (Thanh Hóa), tiếng khung cửi rộn ràng trong một không gian nhỏ ấm áp, nơi những người phụ nữ Thái cần mẫn bên khung dệt, trao truyền từng nét hoa văn thổ cẩm, như kể lại câu chuyện bản làng bằng sắc màu những sợi chỉ. Đó là Tổ dệt thổ cẩm truyền thống mang tên “Táy Dó”, thành quả từ sự đồng lòng của cả cộng đồng, và đặc biệt là tâm huyết của người sáng lập. Đó là chị Vi Thị Luyến - Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Xuân Lẹ - người đã âm thầm “giữ lửa” cho nghề xưa giữa cuộc sống hiện đại.

Bá Phượng – Hữu Dần – Mạnh Tuấn

08/05/2025 17:04

Tổ dệt được thành lập gần ba năm nay, là nơi phục dựng kỹ thuật dệt và thêu thổ cẩm – những giá trị tinh hoa của người Thái Trắng (Táy Dó) – cũng là điểm gặp gỡ thân tình của chị em phụ nữ. Ở đó, họ không chỉ trao truyền kỹ năng, mà còn động viên nhau vượt qua những trở ngại của cuộc sống, và cùng giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc mình.

Người phụ nữ giữ lửa văn hóa Thái ở vùng cao Thường Xuân- Ảnh 1.

Trò chuyện với chúng tôi, chị Vi Thị Luyến bồi hồi kể về những ngày đầu đầy khó khăn, khi nghề truyền thống đứng trước nguy cơ bị thất truyền, bởi việc thuyết phục chị em tham gia vào hành trình khôi phục nghề không hề dễ dàng. Nhưng chính từ những trăn trở ấy, chị đã nuôi dưỡng khát vọng: đưa nghề dệt thổ cẩm truyền thống trở thành một hướng làm kinh tế bền vững, đưa sản phẩm dệt được chứng nhận OCOP của người Thái vươn xa hơn trên các sàn thương mại điện tử, mở ra cơ hội nâng cao thu nhập cho phụ nữ nơi bản nhỏ.

Phóng viên trò chuyện cùng chị Vi Thị Luyến, Chủ tịch Hội LHPN xã Xuân Lẹ, huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa

Sinh năm 1985, sau khi tốt nghiệp ngành Nông – Lâm, Trường Đại học Hồng Đức, năm 2007 chị Vi Thị Luyến được tín nhiệm bầu làm Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã. Khi ấy, dù còn rất trẻ, chị đã ấp ủ mong muốn làm điều gì đó thật thiết thực để bảo tồn nét đẹp văn hóa dân tộc. Phải đến năm 2016, khi trở thành Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã, chị mới thực sự có điều kiện để biến những ấp ủ thành hành động cụ thể. Năm 2022, từ những buổi trò chuyện, lắng nghe tâm tư nguyện vọng của phụ nữ trong bản, chị Luyến bắt đầu vận động 19 chị em cùng tham gia khôi phục nghề dệt. Bằng quyết tâm và sự đồng thuận cao, tháng 4/2023, Tổ dệt thổ cẩm Táy Dó chính thức ra đời, quy tụ 26 hội viên và gần 30 khung dệt. Đây là dấu mốc quan trọng, không chỉ giúp nghề truyền thống hồi sinh, mà còn mở ra hướng phát triển kinh tế gắn với văn hóa cho phụ nữ dân tộc Thái tại địa phương.

Người phụ nữ giữ lửa văn hóa Thái ở vùng cao Thường Xuân- Ảnh 2.

Không dừng lại ở việc khôi phục nghề, chị Luyến cũng luôn tìm tòi cách làm mới để vừa lưu giữ truyền thống, vừa đưa thổ cẩm trở thành sản phẩm tiêu dùng có giá trị. Gối thảo mộc Táy Dó – một sản phẩm kết hợp giữa thảo dược bản địa, tinh dầu tự nhiên với hoa văn thổ cẩm – đang trong quá trình hoàn thiện hồ sơ để đạt chuẩn OCOP 3 sao cấp tỉnh. Đây là minh chứng sống động cho tinh thần đổi mới, sáng tạo trên nền tảng văn hóa truyền thống. Năm 2024, mô hình dệt thổ cẩm của chị Luyến đã vinh dự đạt Giải Xuất sắc trong cuộc thi "Phụ nữ khởi nghiệp" do Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Thanh Hóa tổ chức. Đó không chỉ là sự ghi nhận những nỗ lực bền bỉ, mà còn mở thêm một cánh cửa phát triển kinh tế cho phụ nữ miền núi. Hàng chục chị em trong Tổ dệt hiện có thu nhập ổn định từ 5 – 6 triệu đồng mỗi tháng.

Bà Ngân Thị Quân, thôn Liên Sơn, xã Xuân Lẹ, huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa chia sẻ: "Thấy cháu Vi Thị Luyến cùng các cháu trong thôn bản khôi phục lại nghề dệt thổ cẩm này, bản thân tôi vui lắm. Tôi có nghề để làm và có thêm thu nhập".

Người phụ nữ giữ lửa văn hóa Thái ở vùng cao Thường Xuân- Ảnh 3.

Chị Lò Thị Doan, Thôn Liên Sơn, xã Xuân Lẹ, huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa

Chị Lò Thị Doan, Thôn Liên Sơn, xã Xuân Lẹ, huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa cho biết: "Sản phẩm thổ cẩm của dân tộc Thái có rất nhiều hoa văn, mẫu mã đẹp mắt. Nó còn là biểu trưng văn hóa của dân tộc Thái. Em mong là tới đây, cùng với chị Luyến, các chị em cùng nhau sáng tạo nhiều sản phẩm đẹp hơn, đa dạng hơn, phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng trẻ ngày nay".

Song hành với hoạt động phát triển nghề, chị Luyến còn luôn chú trọng gìn giữ các giá trị văn hóa phi vật thể, đặc biệt là ngôn ngữ Thái, cầu nối linh thiêng giữa các thế hệ. Chị thường xuyên vận động chị em sử dụng tiếng Thái trong sinh hoạt hằng ngày, trong việc nuôi dạy con trẻ và trong các hoạt động cộng đồng. Bởi theo chị, khi tiếng nói dân tộc vẫn còn hiện diện trong đời sống, văn hóa sẽ không bao giờ bị lãng quên. Vào những dịp lễ hội hay sinh hoạt cộng đồng, chị luôn là người khơi nguồn, vận động chị em cùng tái hiện các tiết mục dân ca, dân vũ Thái, để những câu hát, điệu múa truyền thống tiếp tục sống động, gần gũi trong đời sống hôm nay.

Niềm đam mê với nghệ thuật dân gian của chị Luyến bắt nguồn từ thời thơ ấu. Khi còn là một cô bé, chị thường theo mẹ, theo bà đi xem hát nhuôn, một thể loại dân ca độc đáo của người Thái Trắng. Những giai điệu mượt mà ấy đã in sâu trong tâm trí chị, để rồi sau này, chị lặng lẽ ghi chép từng lời ca, từng làn điệu cổ. Đến nay, chị không chỉ hát lại, mà còn truyền cảm hứng cho nhiều chị em khác trong bản, để mỗi buổi hát nhuôn không chỉ là một buổi luyện tập, mà còn là một cuộc trở về với cội nguồn.

Người phụ nữ giữ lửa văn hóa Thái ở vùng cao Thường Xuân- Ảnh 4.

Từ tình yêu với văn hóa dân tộc, chị Luyến đang ấp ủ thành lập các câu lạc bộ văn nghệ dân gian tại xã Xuân Lẹ, nơi hội tụ những người yêu mến và mong muốn giữ gìn nghệ thuật truyền thống. Đặc biệt, chị hướng đến lớp trẻ, những người sẽ tiếp bước, gìn giữ bản sắc dân tộc trong tương lai.

Chị Vi Thị Luyến, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ xã Xuân Lẹ, huyện Thường Xuân, tỉnh Thanh Hóa cho biết: "Chúng tôi đang làm các hồ sơ, đề xuất với cấp ủy, chính quyền và ban ngành có liên quan để thành lập Câu lạc bộ hát nhuôn Thái Trắng trong thời gian tới".

Bằng tất cả đam mê, tâm huyết và trách nhiệm, chị Vi Thị Luyến không chỉ "giữ lửa" văn hóa Thái, mà còn góp phần làm lan tỏa tình yêu văn hóa trong cộng đồng. Những việc làm của chị là minh chứng cho sự bền bỉ của người phụ nữ vùng cao, những người âm thầm nhưng luôn mạnh mẽ để gìn giữ mạch nguồn văn hóa giữa dòng chảy hiện đại.

Nguồn: Ký sự miền sơn cước/TTV

Ý kiến bạn đọc

Xem thêm bình luận
Đặc sắc Lễ hội cầu ngư - bơi trải thành phố Sầm Sơn năm 2025

Đặc sắc Lễ hội cầu ngư - bơi trải thành phố Sầm Sơn năm 2025

21:39 , 10/06/2025

Sáng ngày 10/6, tại Cảng cá Lạch Hới (phường Quảng Tiến), thành phố Sầm Sơn đã diễn ra Lễ hội cầu ngư - bơi trải năm 2025.

Ra mắt cuốn sách "Lịch sử xã Vĩnh Tiến, giai đoạn 1930 - 2024"

Ra mắt cuốn sách "Lịch sử xã Vĩnh Tiến, giai đoạn 1930 - 2024"

14:26 , 10/06/2025

Chiều ngày 9/6/2025, Đảng ủy xã Vĩnh Tiến, huyện Vĩnh Lộc đã tổ chức lễ ra mắt cuốn sách “Lịch sử xã Vĩnh Tiến, giai đoạn 1930 - 2024”.

Vlasta - Sầm Sơn, khuấy động mùa hè Sầm Sơn

Vlasta - Sầm Sơn, khuấy động mùa hè Sầm Sơn

19:50 , 08/06/2025

Hè về, biển Sầm Sơn lại trở thành điểm đến lý tưởng cho hàng triệu du khách. Đặc biệt hơn khi hè năm nay phía Nam Sầm Sơn đang trở thành tâm điểm với hàng loạt hoạt động nghệ thuật, giải trí đặc sắc – nằm trong chuỗi sự kiện hè Vlasta Summer Fest. Sự kiện do Tập đoàn Văn Phú tổ chức với mong muốn đưa Nam Sầm Sơn trở thành tâm điểm lễ hội biển khu vực Bắc Trung Bộ.

Du lịch Thanh Hóa vươn lên từ những khó khăn

Du lịch Thanh Hóa vươn lên từ những khó khăn

16:00 , 08/06/2025

Bước vào mùa cao điểm du lịch hè 2025, Thanh Hóa tiếp tục là điểm đến được đông đảo du khách lựa chọn. Tuy nhiên, đứng trước những biến động về thời tiết, chi phí vận tải đường hàng không tăng cao, thị trường khách thu hẹp... đã, đang đặt ra bài toán cho du lịch Thanh Hóa trong việc thu hút khách.

Nâng cao chất lượng đội ngũ hướng dẫn viên du lịch tại điểm

Nâng cao chất lượng đội ngũ hướng dẫn viên du lịch tại điểm

09:56 , 08/06/2025

Với mục tiêu trở thành một trong những điểm đến du lịch hấp dẫn của cả nước, việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực được tỉnh Thanh Hóa đặc biệt chú trọng. Trong đó, đội ngũ 80 hướng dẫn viên du lịch tại điểm chính là những "đại sứ" góp phần tô thắm thêm bức tranh "Du lịch Thanh Hóa - Hương sắc bốn mùa".

Lễ hội bánh chưng – bánh giầy thành phố Sầm Sơn 2025

Lễ hội bánh chưng – bánh giầy thành phố Sầm Sơn 2025

18:01 , 07/06/2025

Sáng ngày 7/6, tại Di tích văn hóa lịch sử Đền Độc Cước, thành phố Sầm Sơn đã tổ chức Lễ hội Bánh chưng - Bánh giầy năm 2025.

Sắc màu mùa hạ

Sắc màu mùa hạ

18:00 , 07/06/2025

Không rực rỡ như mùa xuân, không dịu dàng, thướt tha như nàng thu, mùa hạ đẹp theo cách riêng của mình, rất đỗi bình dị và nên thơ…

Nhạc sỹ Văn Hòe – Một đời yêu hò đò dọc

Nhạc sỹ Văn Hòe – Một đời yêu hò đò dọc

15:17 , 07/06/2025

Có những thanh âm đã hóa thành mạch nước ngầm lắng đọng trong tâm hồn người xứ Thanh. Đó là một tiếng hò ngân dài theo dòng Mã giang, vọng lên từ mái chèo, bến nước, từ đôi bờ làng quê. Và có một người cả đời mê mẩn tiếng hò ấy. Mê như người ta say khói bếp quê, mê như không thể rời bước khỏi một khúc sông tuổi nhỏ.

Việt Nam vào top 5 điểm đến hè của khách châu Âu

Việt Nam vào top 5 điểm đến hè của khách châu Âu

08:12 , 06/06/2025

Nền tảng du lịch kỹ thuật số Agoda công bố top 5 điểm đến châu Á được du khách châu Âu tìm kiếm nhiều nhất mùa hè 2025. Việt Nam lần đầu góp mặt trong danh sách này.

Linh thiêng cổ tự Am Các

Linh thiêng cổ tự Am Các

15:20 , 05/06/2025

Là một ngôi chùa cổ nằm ở phía Nam của xứ Thanh, từ lâu chùa Am Các đã được biết đến là một quần thể danh thắng với nhiều giá trị nổi bật về thời gian và kiến trúc nghệ thuật.