Trải nghiệm làm “phặc mít” trên bản người Thái
Từ bao đời nay, cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số nói chung, đồng bào Thái nói riêng gắn liền với thiên nhiên, núi rừng. Trên những bản làng dân tộc Thái, hình ảnh người dân đi rừng, lên nương với bao đựng dao bên hông đã trở nên quá quen thuộc. Con dao đi rừng là một trong những công cụ quan trọng không thể thiếu trong lao động sản xuất của đồng bào. Người Thái phân chia dao thành nhiều loại, được sử dụng với nhiều mục đích khác nhau. Riêng các loại dao nhọn “mít lém”, dao năm “mít há”, đồng bào dành nhiều cho việc đi rừng và loại dao này thường phải có “phặc mít” hay chính là bao, nắp để bảo vệ dao. Nắp dao vừa có công dụng giữ cho lưỡi dao được sắc bén, vừa đảm bảo an toàn cho người sử dụng.
Hầu hết những vật dụng hàng ngày của người Thái được làm bằng nguyên liệu tự nhiên với cách chế tạo thủ công như: gùi, giỏ, mâm, bàn ghế… và vật dụng nhỏ như chiếc nắp dao cũng được người Thái cầu kỳ, tỉ mỉ gọt dũa, đan dây.
Trông thì khá là đơn giản nhưng để làm ra được một chiếc nắp dao vừa có tính ứng dụng lại vừa đạt được tính thẩm mỹ cao thì cần khá nhiều công, đòi hỏi sự kiên trì, tỉ mẩn của người làm. Ông Hà Văn Dụ là một trong những người làm nắp dao cũng như các vật dụng thủ công của dân tộc Thái khá có tiếng ở thôn Kim Đồng, xã Thanh Kỳ, huyện Như Thanh.
Từ bé, ông Hà Văn Dụ đã được ông nội và cha mình dạy cho cách đan nắp dao và những vật dụng đơn giản trong gia đình. Khi 15, 16 tuổi ông Hà Văn Dụ đã tự tìm tòi, phát triển kỹ thuật đan và đã có thể đan được những chiếc gùi, chiếc giỏ, rồi đến những chiếc nắp dao với lối vắt dây khéo léo và chắc chắn. Đến nay, dù đã ngoài 70 tuổi, nhưng đôi bàn tay thô ráp của ông vẫn thoăn thoắt với những sợi mây mỏng, hoàn thiện công đoạn khó và tốn nhiều thời gian nhất của chiếc "phặc mít" - bao đựng dao truyền thống của người Thái.
Nghề đan lát rất cầu kỳ, không phải ai cũng có thể làm được. Muốn tạo ra một chiếc nắp dao hay những chiếc gùi, giỏ phải mất nhiều công đoạn mới hoàn thành. Để làm nắp dao, người ta cần nguyên liệu là gỗ và dây mây. Những nguyên liệu này được lựa chọn bằng kinh nghiệm của người thợ đan lát.
Là người làm các vật dụng thủ công truyền thống khéo léo với nhiều sáng tạo, ông Hà Văn Dụ làm các sản phẩm nắp dao truyền thống đều bền và có tính thẩm mỹ cao, nên được nhiều gia đình trong thôn, xã và các lò rèn lân cận đặt mua. Anh Kiều Văn Mạnh, chủ cơ sở rèn dao gia truyền ở thôn Hợp Thành, xã Thanh Tân, huyện Như Thanh cũng đã có hơn 10 năm tin tưởng đặt mặt hàng nắp dao thủ công của ông Hà Văn Dụ.
Mỗi sản phẩm nắp dao các loại được ông Hà Văn Dụ bán với giá dao động từ 60 đến 100 nghìn đồng/chiếc tùy loại gỗ, số lượng nẹp đan và kích thước của nắp dao. Nghề thủ công này giúp gia đình ông Dụ có thêm nguồn thu và cũng là cách để góp phần bảo tồn một nét văn hóa truyền thống của dân tộc.
Ông Hà Văn Dụ, thôn Kim Đồng, xã Thanh Kỳ, huyện Như Thanh, tỉnh Thanh Hóa cho biết: "Tôi bán 100 nghìn/cái, nhập cho xưởng rèn ở xã bên. Có thời điểm tôi làm không kịp để bán nên là cũng mong muốn trong thôn, trong xã mình, nhiều người cùng học làm để vừa có thêm thu nhập cũng vừa giữ được văn hóa đặc trưng của dân tộc mình".
Thanh Kỳ một xã miền núi với 80% là người Thái. Nhằm gìn giữ nét văn hóa đặc trưng của dân tộc và để những người giỏi nghề thủ công truyền thống như ông Hà Văn Dụ thêm gắn bó với nghề, những năm qua, cấp ủy, chính quyền xã cũng đã động viên các cụ cao niên, những người yêu đan lát thủ công truyền thống truyền nghề cho lớp trẻ, khuyến khích nhiều người trẻ tham gia học nghề. Đồng thời, tạo điều kiện để phát triển sản phẩm thủ công truyền thống trở thành hàng hóa, tích cực quảng bá, trưng bày trong các sự kiện văn hóa.
Hiện nay, đời sống phát triển, nhiều bản làng vùng cao đã khoác lên mình "tấm áo mới", song, không riêng gì đồng bào Thái, những chiếc nắp dao đi nương, đi rẫy vẫn được lưu giữ và sử dụng thường xuyên trong đời sống sinh hoạt của nhiều tộc người. Không chỉ là vật dụng đơn thuần, cùng với những đồ dùng sinh hoạt, sản xuất khác, những "phặc mít" – nắp dao thủ công truyền thống của dân tộc Thái còn chứa đựng trong đó nét văn hóa lâu đời riêng có của miền sơn cước, là sự sáng tạo trong lao động sản xuất được trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, cần được các cấp, các ngành cũng như chính người dân quan tâm, bảo tồn và phát huy.
Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Thanh Hóa tiếp nhận ủng hộ đồng bào bị thiệt hại do bão số 3
Ngày 16/9, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh Thanh hóa tiếp tục tiếp nhận các địa phương, đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh trao tiền ủng hộ đồng bào bị thiệt hại do bão số 3.
Nhiều công trình hạ tầng bị ảnh hưởng do mưa lũ của bão số 3
Bão số 3 mặc dù không đổ bộ trực tiếp vào Thanh Hóa nhưng hoàn lưu của bão đã gây mưa, lũ tại một số địa phương. Đặc biệt, tại các huyện miền núi của tỉnh, mưa lớn trên diện rộng đã làm cho các công trình giao thông, thủy lợi bị hư hỏng làm ảnh hưởng đến giao thương hàng hóa, phát triển kinh tế của người dân gặp nhiều khó khăn.
Hội phật giáo huyện Thọ Xuân trao quà cho người nghèo tại huyện Quan Sơn
Hội phật giáo huyện Thọ Xuân đã tổ chức trao quà cho các hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn, hộ nghèo tại xã Tam Thanh và xã Sơn Hà, huyện Quan Sơn.
Hội chữ thập đỏ tỉnh Thanh Hoá trao quà Trung thu cho các bệnh nhi
Hội chữ thập đỏ tỉnh Thanh Hoá đã trao quà Trung thu cho các bệnh nhi có hoàn cảnh khó khăn, đang điều trị tại bệnh viện Nhi Thanh Hoá.
Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh thăm, tặng quà thiếu nhi nhân dịp Tết Trung thu
Sáng ngày 16/9, Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh đã đến thăm tặng 100 suất quà cho các cháu thiếu nhi đang điều trị bệnh tại các khoa phục hồi chức năng, hồi sức cấp cứu, máu thận và khoa tai mũi họng, bệnh viện Nhi Thanh Hóa.
Thành phố Thanh Hoá trao quà cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, khó khăn
UBND thành phố Thanh Hoá phối hợp với Tỉnh đoàn đã tổ chức chương trình trao quà cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, khó khăn.
Ngày hội hiến máu "Giọt hồng Doanh nhân trẻ Thanh Hoá"
Sáng ngày 16/9, Hội Doanh nhân trẻ tỉnh Thanh Hoá phối hợp với Hội Chữ thập đỏ tỉnh đã tổ chức ngày hội hiến máu với chủ đề "Giọt hồng Doanh nhân trẻ Thanh Hoá".
Áp thấp nhiệt đới hình thành gần Biển Đông
Sáng 16/9, áp thấp nhiệt đới hình thành ở ngoài khơi đảo Luzon, dự kiến vào Biển Đông mạnh lên thành bão trong những ngày tới.
Huyện Thạch Thành huy động các lực lượng giúp dân khắc phục thiệt hại sau mưa lũ
Để giúp nhân dân sớm ổn định cuộc sống sau khi nước rút, huyện Thạch Thành huy động hàng trăm cán bộ, chiến sỹ lực lượng vũ trang, đoàn viên thanh niên tham gia hỗ trợ Nhân dân khắc phục hậu quả do mưa lũ gây ra.
Miễn phí đường bộ đối với xe chở hàng cứu trợ
Cục Đường bộ Việt Nam (Bộ Giao thông vận tải) vừa có văn bản gửi các nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án BOT xem xét, miễn phí sử dụng đường bộ cho phương tiện chở hàng hóa hỗ trợ bà con vùng bão lũ.
Bình luận
Thông báo
Bạn đã gửi thành công.