ĐÀI PHÁT THANH VÀ TRUYỀN HÌNH THANH HÓA

Thanh Hoa Radio and Television
Đường dây nóng: 0237 3721150

Nghệ nhân Lê Thị Hương, người “tiếp lửa” văn hóa dân tộc Mường

Chị Lê Thị Hương, ở thôn Minh Nguyên, xã Minh Sơn, huyện Ngọc Lặc được xem là một trong những nghệ nhân thuộc thế hệ trẻ “tiếp lửa” văn hóa Mường của vùng đất Châu Ngọc, được chính quyền địa phương, Nhân dân trên địa bàn và các thành viên trong Câu lạc bộ Văn hóa dân gian dân tộc Mường ghi nhận, tôn vinh. Qua hơn 20 năm gắn bó với những khúc hát Xường, Đang, có mặt trong nhiều đêm hội cồng chiêng… chị Lê Thị Hương đã không ngừng học hỏi, rèn luyện, tiếp nhận vốn văn hóa văn nghệ dân gian, nâng cao năng lực trình diễn của mình. Ghi nhận những đóng góp của chị trong việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, tháng 9 năm 2022, chị vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú.

Đức Dũng - Tuấn Anh - Đức Anh

15/08/2024 06:40

Trên mảnh đất xứ Mường của huyện miền núi Ngọc Lặc, nếu như Nghệ nhân Nhân dân Phạm Thị Tắng thuộc lớp người "truyền lửa" thì nghệ nhân ưu tú Lê Thị Hương chính là lớp người "tiếp lửa". Mọi người biết đến chị qua các hoạt động giao lưu, liên hoan văn hóa các dân tộc trong và ngoài tỉnh, từ khi còn là cô gái tuổi chưa tròn đôi mươi đến hôm nay. Chị cũng nhiều lần đạt giải cao tại các kỳ liên hoan văn hóa các dân tộc trên địa bàn tỉnh, cũng như toàn quốc.

Nghệ nhân Lê Thị Hương, người “tiếp lửa” văn hóa dân tộc Mường- Ảnh 1.

Với chị Lê Thị Hương, là người con của đất Mường, nên việc tiếp nhận văn hóa truyền thống của cha ông, với chị là một lẽ tự nhiên như "cơm ăn, nước uống" vậy. Chị kể cho chúng tôi nghe về những ngày tuổi thơ tới trường, được đọc những trang sách, nghe những bài giảng của thầy cô về sự cần thiết phải giữ gìn bản sắc dân tộc. Rồi được tham gia những đêm diễn văn nghệ của thôn xóm, nghe những chia sẻ đầy trăn trở của các bậc cao niên trong việc làm thế nào để gìn giữ văn hóa truyền thống của dân tộc Mường… Mưa dầm thấm lâu, chị đi cùng các mẹ, các bà đến từng buổi tập, từng đêm diễn, nhiều thành quen, rồi yêu những làn điệu dân ca, dân vũ của quê mình lúc nào không biết. Chị tự luôn tự hào vì trong gia đình có cha, mẹ, ông bà… đều là những người hát xường, đang có tiếng trong vùng. Bên bếp lửa nhà sàn, những tâm tình diễn giải, những lời hát xường ngọt ngào sâu lắng đã thắp lên trong chị về tình yêu với văn hóa truyền thống.

Nghệ nhân Lê Thị Hương, người “tiếp lửa” văn hóa dân tộc Mường- Ảnh 2.

Nghệ nhân ưu tú Lê Thị Hương dạy hát Xường

Chị Lê Thị Hương cho biết, học hát xường, đang không khó, nhưng để hát hay thì trước hết, cần phải có niềm say mê. Nếu như hát "đang" là kể lại những câu chuyện bằng lời hát; thì hát "xường" chính là biến lời ăn, tiếng nói thành câu hát.

Người Mường có thể hát xường ở nhiều sự kiện, như: mừng nhà mới; mừng đám cưới; ngày hội đại đoàn kết... với nhiều loại xường, trong đó xường giao duyên là phổ biến nhất. Xường giao duyên là hình thức phong phú và có nhiều bài hát. Nội dung lời hát của xường giao duyên rất đa dạng, ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên, làng bản, đất nước; tình yêu, lòng chung thủy, đức tính cần cù lao động của con người... Lời của những câu xường giản dị, mộc mạc. Lời hát cất lên từ trái tim rạo rực thương yêu, không phân biệt địa vị cao, thấp trong xã hội, không vì vật chất. Đây là một trong những nghệ thuật trình diễn đặc sắc nhất trong kho tàng văn hóa truyền thống dân tộc Mường, với một cấu trúc trình tự bắt buộc ở từng cung bậc tình cảm của đôi trai gái khi ngỏ lời yêu.

Ông Bùi Hồng Nhi, Nguyên Trưởng Phòng Văn hóa Thông tin huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa cho biết: "Cái hay, cái đẹp trong hát xường, đó chính là sự vận dụng của người hát vào từng điều kiện hoàn cảnh khác nhau, làm cho con người thêm gần gũi nhau hơn. Hát xường có nhiều bậc, tương ứng với các cung bậc tình cảm của con người. Bởi vậy, hát xường đã khó, để hát hay, lại càng khó hơn rất nhiều".

Nghệ nhân Lê Thị Hương, người “tiếp lửa” văn hóa dân tộc Mường- Ảnh 3.

Không chỉ thành thạo các làn điệu xường với 12 bậc, trên 650 bài hát, nghệ nhân Lê Thị Hương còn nhiệt tình tham gia những đêm hội cồng, chiêng và tích cực tiếp thu trò diễn Pồn Pôông do Nghệ nhân Nhân dân Phạm Thị Tắng truyền dạy. Trò diễn Pồn Pôông được cộng đồng dân tộc Mường đất Châu Ngọc xem là báu vật. Ở đó, không chỉ là những câu chuyện kể về thủa hồng hoang "lập trời, lập đất", mà còn diễn tả công cuộc đấu tranh dựng xây làng, bản, gìn giữ non sông, đất nước; những kinh nghiệm trong lao động, sản xuất, trong cách ứng xử giữa con người với con người, giữa con người với thiên nhiên, vạn vật… Tất cả đều được những người tham gia trò diễn Pồn Pôông tái dựng một cách chân thực, đầy tự hào.

Trải qua hàng chục năm theo học nghệ nhân Phạm Thị Tắng, chị Hương càng cảm nhận được tâm huyết, nhiệt tình của lớp người đi trước với văn hóa truyền thống, chị luôn thấy mình phải có trách nhiệm trong việc bảo tồn, gìn giữ văn hóa Mường.

Nghệ nhân Lê Thị Hương, người “tiếp lửa” văn hóa dân tộc Mường- Ảnh 4.

Nghệ nhân ưu tú Lê Thị Hương, thôn Minh Nguyên, xã Minh Sơn, huyện Ngọc Lặc

Nghệ nhân ưu tú Lê Thị Hương, thôn Minh Nguyên, xã Minh Sơn, huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa chia sẻ: "Từ nhỏ, tôi được nghe các bà, các mẹ hát ru, lớn lên, lại được nghe hát xường, hát đang, những câu hát ấy theo tôi suốt những năm tháng tuổi thơ. Tôi ghi nhớ và dần thuộc lòng những câu hát ấy. Theo các bà, các mẹ tham gia hội làng, tôi lại hát cho mọi người cùng nghe. Tôi thật sự yêu thích và mong muốn được gìn giữ cho thế hệ sau những khúc hát dân ca của dân tộc mình".

Theo chị Hương, việc của thế hệ đi trước chính là định hướng, truyền dạy, để con cháu mình không xa lạ với văn hóa truyền thống, và để mỗi người thấy mình có trách nhiệm hơn trong việc gìn giữ, phát huy những giá trị văn hóa ấy. Với mỗi người con đất Mường xứ Thanh nói riêng, cộng đồng các dân tộc trên dải đất hình chữ S nói chung, tình yêu và sự say mê không tự nhiên mà có, cũng không bỗng nhiên mất đi, bởi văn hóa truyền thống như mạch nguồn, âm thầm chảy trong đời sống cộng đồng. Mạch nguồn ấy lớn lên từng ngày, tạo thành một dòng chảy văn hóa trong trái tim mỗi người, đó chính là tình yêu đối với quê hương, đất nước, là niềm tự hào về dân tộc Việt Nam…

Nghệ nhân Lê Thị Hương, người “tiếp lửa” văn hóa dân tộc Mường- Ảnh 5.

Bà Trương Thị Phi, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Văn hóa dân gian dân tộc Mường, huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa cho biết: "Nghệ nhân Lê Thị Hương đã cùng với Câu lạc bộ Văn hóa dân gian dân tộc Mường có nhiều buổi sinh hoạt, truyền dạy cho các em học sinh và Nhân dân những làn điệu dân ca, những điệu múa, trình diễn cồng chiêng… góp phần vào việc gìn giữ, phát huy những giá trị văn hóa của dân tộc Mường".

Xã Minh Sơn, huyện Ngọc Lặc có hơn 90% dân số là người dân tộc Mường. Những năm qua, với sự hỗ trợ của các cấp chính quyền, đời sống của Nhân dân trên địa bàn đã có những chuyển biến tích cực. Với nghệ nhân Lê Thị Hương, chị không chỉ là "người tiếp lửa", mà còn là "người truyền lửa" văn hóa truyền thống cho thế hệ trẻ hôm nay trên đất Mường Châu Ngọc. Qua hàng chục năm gắn bó, đến nay, chị Lê Thị Hương đã cùng với chính quyền, Hội Liên hiệp phụ nữ xã Minh Sơn thành lập được Câu lạc bộ Văn hóa dân tộc Mường với hàng chục thành viên ở nhiều độ tuổi khác nhau. Chị Lê Thị Hương cũng trở thành hạt nhân cho các hoạt động văn hóa, văn nghệ của địa phương.

Chị Lê Thị Đào, xã Mỹ Tân, huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa cho biết: "Là một người thuộc thế hệ trẻ nhưng tôi thực sự có những đam mê với hát xường, hát đang, với văn hóa truyền thống của dân tộc mình. Tôi tham gia cùng Câu lạc bộ Văn hóa dân gian dân tộc Mường, được các bà, các chị, nhất là chị Hương đã hướng dẫn cho tôi rất nhiều, từ những câu hát, cách thể hiện… Giờ tôi có thể tự tin khi tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ của địa phương mình".

Nghệ nhân Lê Thị Hương, người “tiếp lửa” văn hóa dân tộc Mường- Ảnh 6.

Ông Đặng Sỹ Thu, Chủ tịch UBND xã Minh Sơn, huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa

Ông Đặng Sỹ Thu, Chủ tịch UBND xã Minh Sơn, huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa cho biết: "Chúng tôi tập trung vào việc gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống, bởi vậy, chúng tôi đã thành lập được Câu lạc bộ Văn hóa dân gian dân tộc Mường với những câu hát xường, hát đang, trong đó, nghệ nhân Lê Thị Hương có vai trò rất quan trọng, góp phần cùng với địa phương tiếp tục gìn giữ, phát huy những nét đẹp truyền thống của Nhân dân trong đời sống".

Niềm đam mê, sự tích cực trong các phong trào văn hóa, văn nghệ suốt nhiều năm qua của nghệ nhân Lê Thị Hương đã được các cấp, ngành và Nhân dân ghi nhận, biểu dương. Bên cạnh những nỗ lực của các hạt nhân như chị Hương, với sự quan tâm của các cấp chính quyền và ngành văn hóa, việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống trên địa bàn huyện Ngọc Lặc sẽ tiếp tục được thực hiện tốt, góp phần làm phong phú thêm kho tàng văn hóa đặc sắc của cộng đồng các dân tộc xứ Thanh.

Nguồn: Chuyên mục Sắc màu các dân tộc xứ Thanh/TTV

Ý kiến bạn đọc

Xem thêm bình luận
Khai mạc trưng bày ảnh và giới thiệu sách ảnh “Thành phố Thanh Hóa xưa và nay”

Khai mạc trưng bày ảnh và giới thiệu sách ảnh “Thành phố Thanh Hóa xưa và nay”

20:10 , 17/12/2024

Nhân kỷ niệm 220 năm đô thị tỉnh lỵ (1804 - 2024), 30 năm thành lập thành phố Thanh Hóa (1994 - 2024) và 10 năm đô thị loại I (2014 - 2024), sáng ngày 17/12, tại Khu Văn hóa tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh, Uỷ ban Nhân dân thành phố Thanh Hóa tổ chức khai mạc trưng bày ảnh và giới thiệu sách ảnh “Thành phố Thanh Hóa xưa và nay”. Dự lễ khai mạc có đồng chí Lê Anh Xuân, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Thành ủy, Chủ tịch Hội đồng Nhân dân thành phố Thanh Hóa; lãnh đạo các sở, ngành cấp tỉnh và các phường, xã, trường học trên địa bàn thành phố.

Gấp rút hoàn thành công tác chuẩn bị cho triển lãm “Tự hào 80 năm truyền thống vẻ vang Quân đội Nhân dân Việt Nam anh hùng”

Gấp rút hoàn thành công tác chuẩn bị cho triển lãm “Tự hào 80 năm truyền thống vẻ vang Quân đội Nhân dân Việt Nam anh hùng”

20:13 , 16/12/2024

Triển lãm “Tự hào 80 năm truyền thống vẻ vang Quân đội Nhân dân Việt Nam anh hùng” là hoạt động ý nghĩa, hướng tới kỉ niệm 80 năm ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam và 35 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân. Hiện nay, Ban tổ chức đang gấp rút hoàn thiện những công việc cuối cùng cho cuộc triển lãm.

Lễ hội đền Đồng Cổ được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Lễ hội đền Đồng Cổ được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

09:34 , 16/12/2024

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vừa công bố Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Theo đó, Lễ hội đền Đồng Cổ, xã Yên Thọ, huyện Yên Định được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Top những điểm đến nội địa được khách Việt lựa chọn dịp Tết 2025

Top những điểm đến nội địa được khách Việt lựa chọn dịp Tết 2025

10:37 , 15/12/2024

Booking.com - một trong những nền tảng du lịch trực tuyến hàng đầu thế giới vừa công bố 10 điểm đến trong nước được khách Việt yêu thích nhất dịp Tết Nguyên Đán 2025.

Thành phố Thanh Hoá – Vùng đất giàu truyền thống văn hoá, lịch sử

Thành phố Thanh Hoá – Vùng đất giàu truyền thống văn hoá, lịch sử

09:54 , 15/12/2024

Thành Hạc xưa – thành phố Thanh Hoá ngày nay - đô thị tỉnh lỵ của tỉnh Thanh Hoá không chỉ là nơi được thiên nhiên ưu đãi cho cảnh quan vừa tươi đẹp, vừa hùng vĩ với núi cao, sông dài… mà còn là nơi hội tụ nhiều giá trị truyền thống văn hoá, lịch sử, tạo nên bản sắc riêng, trở thành nguồn lực nội sinh quan trọng cho sự phát triển bền vững của thành phố.

Di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long - Cát Bà: Di sản liên tỉnh đầu tiên của Việt Nam

Di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long - Cát Bà: Di sản liên tỉnh đầu tiên của Việt Nam

08:37 , 14/12/2024

Với vẻ đẹp thiên nhiên kỳ thú có giá trị nổi bật toàn cầu, vịnh Hạ Long – quần đảo Cát Bà đã được UNESCO ghi danh là Di sản thiên nhiên thế giới và là di sản thế giới liên tỉnh đầu tiên ở Việt Nam.

Trao giải Cuộc thi "Viết và Thuyết minh giới thiệu di tích lịch sử - văn hoá, danh lam thắng cảnh" huyện Vĩnh Lộc

Trao giải Cuộc thi "Viết và Thuyết minh giới thiệu di tích lịch sử - văn hoá, danh lam thắng cảnh" huyện Vĩnh Lộc

23:06 , 13/12/2024

Sáng 13/12, huyện Vĩnh Lộc đã tổ chức lễ tổng kết và trao giải Cuộc thi "Viết và Thuyết minh giới thiệu di tích lịch sử - văn hoá, danh lam thắng cảnh".

Hội nghị giới thiệu, tuyên truyền về văn hoá dân tộc thái trên địa bàn huyện Lang Chánh

Hội nghị giới thiệu, tuyên truyền về văn hoá dân tộc thái trên địa bàn huyện Lang Chánh

18:05 , 13/12/2024

Sáng ngày 13/12, tại bản Năng Cát, xã Trí Nang, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch Thanh Hoá phối hợp với UBND huyện Lang Chánh tổ chức hội nghị giới thiệu, tuyên truyền về văn hoá dân tộc Thái trên địa bàn huyện.

Tổng thu từ khách du lịch gần 760 nghìn tỷ đồng trong 11 tháng

Tổng thu từ khách du lịch gần 760 nghìn tỷ đồng trong 11 tháng

08:29 , 13/12/2024

Theo số liệu thống kê mới nhất của Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, tổng lượng khách quốc tế trong 11 tháng qua đạt trên 15,8 triệu lượt, tăng 41% so với cùng kỳ năm 2023.

Về nơi cửa ngõ xứ Thanh

Về nơi cửa ngõ xứ Thanh

11:21 , 12/12/2024

Nằm ẩn mình giữa khung cảnh núi non hùng vĩ, thuộc thôn Nghĩa Đụng, xã Hà Long, huyện Hà Trung, Đền Rồng - Đền Nước từ lâu đã trở thành điểm đến tâm linh thu hút đông đảo du khách thập phương. Hai ngôi đền này không chỉ nổi tiếng bởi kiến trúc cổ kính, trang nghiêm mà còn bởi giá trị lịch sử và văn hóa to lớn. Di tích này sẽ đem đến cho du khách một trải nghiệm thú vị.